درمان بدون جراحی تنگی کانال نخاعی یکی از روش‌های موثر برای کاهش درد، مدیریت وضعیت بیماری و در عین حال پیشگیری از بدتر شدن تنگی کانال نخاعی است. درمان تنگی کانال نخاعی بدون جراحی شامل فیزیوتراپی، ورزش، طب سوزنی، کشش، دارو درمانی، ماساژ و غیره است که به طور کامل در این مقاله از اول کلینیک به درمان بدون جراحی تنگی کانال نخاعی پرداخته‌ایم.
تنگی کانال نخاعی چیست؟
تنگی کانال نخاعی به معنای باریک شدن کانال نخاع است. کانال نخاع توخالی بوده و از بالاترین استخوان گردن تا دنبالچه ادامه دارد. درون این کانال لوله نازکی از بافت عصبی (نخاع) که دستورات مغز را به بقیه اعصاب بدن منتقل می‌کند، وجود دارد. ستون فقرات نقش محافظ این کانال را دارد. تنگی کانال نخاعی زمانی رخ می‌دهد که در ساختار ستون فقرات تغییراتی ایجاد شود. تغییرات ستون فقرات سبب باریک شدن فضای اطراف نخاع شده و همین امر ریشه‌های عصبی نخاع را تحت فشار قرار می‌دهد. زمانی که ریشه‌های عصبی تحت فشار باشند، علائمی مانند درد سیاتیک یا درد کمر، گزگز، بی‌حسی و حتی مشکلات روده‌ای و مثانه‌ای ظاهر می‌شود.
اگر درگیر کمردردی، همین حالا پرسشنامه رو پر کن
بیشتر بخوانید: انواع کمر درد
علت تنگی کانال نخاعی
علت شایع تنگی کانال نخاعی، فتق دیسک و یا خار استخوانی است. سایر علت تنگی کانال نخاعی در زیر لیست شده است:
- تنگی مادرزادی کانال نخاعی
- اسپوندیلولیستزیس (سرخوردگی مهره)
- اسکولیوز (انحنای جانبی ستون فقرات)
- کیفوز (گوژپشتی)
- جراحات و ضربه ستون فقرات
- استئوآرتریت (موجب ایجاد خار استخوانی می‌شود)
- برآمدگی یا فتق دیسک
- تومورهای ستون فقرات
- پوکی استخوان
- آکرومگالی (رشد غیرطبیعی دست و پا)
- نقرس کاذب (رسوب دهیرات کلسیم پیروفسفات)
- استئودیستروفی کلیه (رشد استخوانی در کلیه)
- کم کاری پاراتیروئید
- لیپوماتوز اپیدورال (بیماری کوشینگ)
- اختلالات اسکلتی
- بیماری پاژه (تخریب سریع غیرطبیعی استخوان)
- اسپوندیلیت آنکیلوزان (بیماری روماتیسم مفصلی که سبب جوش خوردگی مهره‌ها به همدیگر می‌شود)
- هیپر استوز اسکلتی ایدیوپاتیک منتشر (بیماری غیرالتهابی ستون فقرات که سبب استخوانی شدن رباطها در نواحی اتصال مهره‌ها می‌شود)
- روماتیسم مفصلی
- جراحی لامینکتومی (نوعی جراحی که در آن استخوان لامینای مهره ستون فقرات جدا می‌شود)
- تنگی کانال نخاعی بعد از عمل
تنگی کانال نخاعی در بیماران مسن به دلیل پیری عمومی ستون فقرات شایع‌تر است، این وضعیت یا به دلیل ژنتیکی یا به دلیل آسیب و شرایط خاصی ایجاد می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی کمر درد
علائم تنگی کانال نخاعی چیست؟
تنگی ستون فقرات ناشی از عوامل بسیاری است که همه آن‌ها علائم مشابه‌ای ایجاد می‌کنند. علامت اصلی تنگی کانال نخاعی احساس ناراحتی در پا بعد از راه رفتن یا ایستادن طولانی مدت است. این درد چند دقیقه بعد از تغییر وضعیت یا استراحت کردن برطرف می‌شود. سایر علائم تنگی کانال نخاعی در زیر ارائه شده است:
- کمردرد
- پا درد
- گردن درد
- بی حسی پا (گزگز پا)
- از دست دادن تعادل
- مشکل در راه رفتن
- ضعف در بازو یا پاها
براساس مطالعه ای که توسط محققان انجام شد، به این نتیجه رسیدند که علائم بالینی تنگی کانال نخاعی، علاوه بر اینکه معمولاً ماهیت مخفیانه دارند، شامل (درد پا در 100٪ افراد مورد مطالعه، دوطرفه در 42٪، یک طرفه در 58٪)، ( درد در ناحیه کمر 95٪، اختلالات حسی در پا (70٪) و ضعف (33٪) رخ داده است. علاوه بر این، لنگش تقریباً در 91 درصد از افراد تحت آزمایش وجود داشت. در بیشتر موارد علائم به آرامی شروع می‌شود و به تدریج در طول زمان بدتر می‌شود. علت سختی این بیماری از جایی شروع می‌شود که علائم در ابتدا خفیف بوده و به همین علت بیماران آن را نادیده می‌گیرند.
درمان بدون جراحی تنگی کانال نخاعی
هدف از هر یک از روش‌های درمان تنگی کانال نخاعی، تسکین درد و بازگرداندن کیفیت زندگی با کمترین میزان تهاجم است. بسته به شدت درد، درمان‌های غیرجراحی برای مدیریت درد موثر هستند. روش‌های درمان بدون جراحی تنگی کانال نخاعی شامل موارد زیر است:
- فیزیوتراپی کمر
- ورزش
- بلوک عصبی
- امواج رادیویی
- پروسه کاهش فشار (PILD)
- کشش
- تزریق استروئید
- دارو
- کمربند طبی یا بریس
- طب سوزنی
- تغییر سبک زندگی
فیزیوتراپی بهترین درمان غیرجراحی تنگی کانال نخاعی
فیزیوتراپی یک درمان بدون جراحی تنگی کانال نخاعی است. فیزیوتراپیست با تمرینات ورزشی، درمان دستی، درمان ثبات دهنده و سایر روش‌های فیزیوتراپی اقدام به کنترل درد و افزایش انعطاف‌پذیری می‌نماید. در ادامه انواع روش‌های درمان فیزیوتراپی برای کاهش تنگی کانال نخاعی ارائه شده است:
- درمان دستی (کایروپراکتیک): درمان دستی به درمانی گفته می‌شود که در آن فیزیوتراپ به منظور بازیابی دامنه حرکت طبیعی مفاصل و تراز کردن استخوان‌ها، به ناحیه مورد نظر فشار معینی وارد می‌کند.
- ماساژ درمانی: ماساژ درمانی سبب شل شدن عضله‌ها می‌شود، همین امر سبب کاهش فشار روی عصب و کانال نخاع شده و در نهایت درد تنگی کانال نخاعی تسکین می‌یابد.
- آموزش: آموزش‌هایی که توسط فیزیوتراپ برای اصلاح وضعیت بدن از جمله نحوه صحیح نشستن و ایستادن به بیمار ارائه می شود، در کاهش درد موثر است. فیزیوتراپ به بیمار کمک می‌کند تا تمرینات پیشرونده‌ای انجام دهد که روی اصلاح وضعیت بدنی برای کاهش فشار روی اعصاب ستون فقرات موثر است.
ورزش برای درمان تنگی کانال نخاعی
ورزش برای درمان بدون جراحی تنگی کانال نخاعی مفید است. اغلب افرادی که از تنگی کانال نخاعی رنج می‌برند، برای جلوگیری از تشدید درد از فعالیت بدنی اجتناب می‌کنند، اما در نهایت این کار سبب بدتر شدن علائم خواهد شد. ورزش منظم تحت نظارت فیزیوتراپیست می‌تواند به بازسازی قدرت عضلات، تعادل و انعطاف‌پذیری کمک کند.
- تمرین ورزش برای تنگی کانال نخاعی کمری: موجب تقویت عضلات مرکزی شکم و ران شده و عضلات پشت را تحت کشش قرار می‌دهد.
- تمرین ورزشی برای تنگی کانال نخاعی گردنی: باعث تقویت و تثبیت ستون فقرات گردنی می‌شود و به کاهش درد بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی کمک می‌کند.
در ادامه برخی از تمرینات ورزشی موثر برای تنگی کانال نخاعی ارائه شده است:
تمرین 1: تمرینات پلانک
پلانک معمولا به افرادی توصیه می‌شود که در تلاش برای تقویت هسته مرکزی بدن هستند.
روش اول:
- روی شکم دراز بکشید و آرنج‌ها را خم کرده و دست‌ها را نزدیک شانه‌ها قرار دهید.
- بدن خود را با تکیه بر ساعد و انگشتان پا بلند کنید و موازی با زمین بمانید.
- بدن خود را 30 ثانیه در این حالت نگه دارید، سپس روی زمین استراحت کنید.
روش دوم:
- روی پهلوی چپ خود دراز بکشید، زانوها را خم کنید.
- آرنج چپ را مستقیماً زیر شانه خود قرار دهید.
- باسن را بالا بیاورید، بدن خود را صاف نگه دارید و با آرنج و زانوهای خود تعادل بدن را برقرار کنید.
- 10 تا 30 ثانیه در این حالت بمانید، سپس باسن خود را پایین بیاورید.
- تمرین را در حالی که به پهلوی راست دراز کشیده‌اید و به آرنج راست خود تکیه کرده‌اید، تکرار کنید.
تمرین 2: کج شدن لگن
- به پشت دراز بکشید، زانوها را خم کنید، پاها را روی زمین قرار دهید، بازوها را در پهلوها قرار دهید.
- به آرامی بخش کوچکی از پشت بدن را به زمین فشار دهید و عضلات شکم را سفت کنید.
- این وضعیت را به مدت 10 ثانیه نگه دارید، سپس به موقعیت اولیه خود بازگردید.
- این کار را 10 بار تکرار کنید، لگن را در حالی که کمر با زمین تماس می‌گیرد، کج کنید.
تمرین 3: کشش زانو تا سینه
- به پشت دراز بکشید، سپس هر دو زانو را به سینه بکشید. زانوهای خم شده را ببندید، این وضعیت را به مدت 30 ثانیه نگه دارید، سپس پاها را پایین بیاورید.
- در مرحله بعد، فقط یک زانو را به سمت سینه خود بکشید و پای دیگر را صاف نگه دارید. پای خود را به مدت 30 ثانیه پشت زانو نگه دارید و سپس پا را پایین بیاورید.
- هر یک از این تمرینات را 5 بار تکرار کنید. برای کشش‌های تک زانو، به طور متناوب هر زانو را 5 بار به سمت سینه بلند کنید.
تمرین 4: کشش عضلات چهار سر ران ایستاده
- نزدیک یک صندلی محکم بایستید و با دست راست خود را نگه دارید.
- زانوی چپ را خم کنید، پای چپ را به سمت باسن چپ خود بیاورید.
- دست چپ را به عقب ببرید و پا را بگیرید، به گونه‌ای که زانو به سمت زمین باشد.
- 30 ثانیه در این حالت بمانید تا کشش را در جلوی ران احساس کنید، سپس پا را پایین بیاورید.
- مجددا پای راست را بلند کرده و با دست چپ خود را نگه دارید.
- این تمرین را 5 بار به طور متناوب به چپ و راست تکرار کنید.
درمان تنگی کانال نخاعی با بلوک عصبی
بلوک مفاصل فاست یا بلوک عصبی به معنی تزریق ماده بی‌حس کننده موضعی درون یک یا تعدادی بیشتری از مفاصل فاست است. مفصل فاست مفصلی است که از زوائد مفصلی بخش قوس مهره‌ای ایجاد می‌شوند. بلوک عصبی عملکردی مشابه تزریق استروئید اپیدورال دارند، زیرا حاوی کورتیکواستروئید و بی‌حس کننده هستند. با این حال بسته به محل عصب تحت فشار، در بخش های مختلفی از ستون فقرات تزریق می‌شوند.
بیشتر بخوانید: تجهیزات پزشکی خانگی
درمان کاهش تنگی کانال نخاعی با امواج رادیویی
پزشک برای کنترل درد و کاهش فشار روی عصب ممکن است فرسایش با فرکانس رادیویی را پیشنهاد کند. در این روش بخشی از عصب سوزانده یا قطع می‌شود. این فرایند موجب جلوگیری از رسیدن سیگنال درد به مغز می‌شود. به صورت متوسط با این روش تا یک سال درد تسکین می‌یابد.
پروسه کاهش فشار (PILD)
این روش کاهش فشار کمری با هدایت تصویر از راه پوست گفته می‌شود. با کمک این فرایند تنگی کانال نخاعی کمری ناشی از ضخیم شدن رباط خاص در پشت ستون فقرات درمان می‌شود. در این روش یک برش کوچک روی پوست انجام می‌شود و سپس پزشک از ابزاری برای برداشتن بخشی از رباط ضخیم شده استفاده می‌کند تا فشار روی ریشه عصب کاهش یابد.
تزریق کورتیکواستروئید برای درمان تنگی کانال نخاعی
کورتیکو استروئید حاوی داروهای ضد التهابی قدرتمند است که تورم و تحریک اعصاب و نخاع را کاهش می‌دهد. استروئیدها معمولا برای تسکین درد تجویز می‌شوند. استروئیدهای کورتیکال معمولا به فضای اپیدروال – فضایی که ریشه‌های عصبی خاصی را احاطه می‌کند – تزریق می‌شود. بسته به شرایط بیمار، تزریق استروئید ضد التهابی و بی‌حس کننده تا چند ماه نیاز است.
بهترین دارو برای تنگی کانال نخاعی
دارو تنگی کانال نخاعی یک درمان بدون جراحی تنگی کانال نخاعی است که شامل قرص، آمپول و انواع تزریق هایی است که با هدف تسکین درد در ناحیه ستون فقرات انجام می شود. از آنجایی که تنگی کانال نخاعی در حال حاضر درمان قطعی ندارد، پزشک داروهایی مانند ضد درد را تجویز می‌کند. حتی ممکن است داروی ضدافسردگی مانند آمی تریپتیلین برای مدیریت مشکلات اعصاب و روان ناشی از درد مزمن را تجویز نماید. به صورت کلی داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، آسپرین، استامینوفن سبب تسکین التهاب و درد ناشی از تنگی کانال نخاعی می‌شوند.
کمربند طبی برای تنگی کانال نخاعی
درمان بدون جراحی تنگی کانال نخاعی با کمربند طبی نیز امکان پذیر است. بریس یا کمربند طبی با هدف کاهش فشار و محدود کردن حرکات در قسمت تحتاتی ستون فقرات یا قسمت گردنی ستون فقرات است. با محدودیت حرکات ستون فقرات تحریک ریشه عصبی و درد رادیکولار نخاعی کاهش می‌یابد. کمربند طبی همچنین به تنظیم وضعیت بدن یا انتقال وزن به شکم با هدف کاهش فشار از ستون فقرات کمک می‌کند. برای تهیه بریس باید به دنبال مارک های معتبر باشد. کمربند پلاتینر و گردنبند تاندونک اول کلینیک به عنوان بریس طبی با کیفیت بالا شناخته می‌شوند.
طب سوزنی
از تکنیک‌های دستی و طب سوزنی با روش‌های مختلف می‌توان برای تسکین درد و ناراحتی قابل توجه ناشی از اسپاسم عضلانی استفاده کرد. اگرچه تحریک الکتریکی معمولاً در درمان‌های معمولی برای کاهش درد و شل کردن عضلات استفاده می‌شود، اما قرار دادن سوزن‌های طب سوزنی در ناحیه مورد به جریان الکتریکی اجازه می‌دهد تا عمیق‌تر نفوذ کند و ساختار درگیر را مستقیماً تحت تأثیر قرار دهد.
تغییر سبک زندگی
تغییر سبک زندگی و داشتن وزن نرمال در کاهش شدت درد نقش دارد. برای مثال ورزش روزانه، تغذیه سالم و بهره مندی از یک روتین منظم برای مصرف دارو یا ماساژ نقش مهمی در مدیریت تنگی کانال نخاعی دارد.
آنچه در مورد درمان غیرجراحی تنگی کانال نخاعی خواندید.
در صورتی که تنگی کانال نخاعی شدید نباشد، بهترین اقدام، درمان بدون جرای تنگی کانال نخاعی است. برخی از روش‌های درمان شامل فیزیوتراپی، تزریق استروئید، دارو، پروسه کاهش فشار، طب سوزنی و… است. همچنین بهترین درمان خانگی برای تنگی کانال کمر تغییر سبک زندگی است که شامل فعالیت‌های منظم، مدیریت وزن، بهبود وضعیت بدنی، استفاده از وسایل کمکی مانند بریس، راهکارهای کاهش استرس، مراقبت‌های دوره‌ای و…. است. بسته به شرایط خاص هر فرد یک استراتژی درمانی برای درمان تنگی کانال نخاعی لحاظ می‌شود. کلید موفقیت در کاهش درد در این وضعیت، شناسایی نیازها و شرایط خاص بیمار است.
سوالات متداول در مورد درمان بدون جراحی تنگی کانال نخاعی
1.درمان بدون جراحی تنگی کانال نخاعی چگونه است؟
درمان بدون جراحی تنگی کانال نخاعی شامل ورزش، طب سوزنی، تزریق، فیزیوتراپی و ماساژ است.
2.جدیدترین روش درمان تنگی کانال نخاعی چیست؟
جدیدترین درمان برای تنگی کانال نخاعی درمان با سلولهای بنیادی است. در این روش سلولهای بنیادی از بدن استخراج شده و سپس طی فرایندی مجددا در ناحیه مورد نظر تزریق می‌شود.
3.چه زمان درمان غیر حراحی برای تنگی کانال نخاعی موثر نیست؟
وقتی علائمی مانند ضعف، بی حسی یا درد در بازوها، پاها به صورت پیش رونده در بیمار مشاهده شود پزشک ممکن است درمان جراحی را توصیه کند.