قرص تنگی کانال نخاعی عمدتا اولین انتخاب برای کنترل و مدیریت درد ناشی از تنگی کانال نخاع است. اما سوال اینجاست که مصرف این طیف قرص‌ها چه میزان از درد را پوشش می‌دهند و اینکه آیا روش مطمئنی برای بهبود قطعی به حساب می‌آیند؟ برای پاسخ به این سوال در ابتدا بهتر است نگاه کوتاهی به تنگی کانال ستون فقرات بیندازیم.
تنگی ستون فقرات یک وضعیت پزشکی است که با باریک شدن فضای داخل ستون فقرات یعنی محل عبور نخاع مشخص می‌شود. این وضعیت بر روی اعصابی که از طریق کانال ستون فقرات به سمت اندام‌ها تحتانی و پاها حرکت می‌کنند فشار وارد می‌آورد و عملکرد حرکتی پاها را مختل خواهد کرد. اصل‌ترین نقاطی که درگیر این عارضه می‌شوند کمر و گردن و بیشتر افراد 50 ساله و بالاتر را تحت تاثیر قرار می‌دهند. برخی از افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی علائمی تجربه نمی‌کنند، در حالی که برخی دیگر از درد، بی حسی، ضعف عضلانی و مشکلات عملکرد مثانه یا روده رنج می‌برند.
اگر درگیر کمردردی، همین حالا پرسشنامه رو پر کن
تنگی ستون فقرات معمولا در اثر تغییرات سایشی و پارگی در ستون فقرات مربوط به آرتروز به وجود می‌آید. در موارد شدید این عارضه، پزشکان گزینه جراحی را برای ایجاد فضای اضافی برای نخاع یا اعصاب توصیه می‌کنند. گزینه‌های درمانی متفاوتی مانند قرص تنگی کانال نخاعی به صورت موقت درد آن را تسکین می‌دهند ولی کامل نیستند. این مقاله از سایت اول کلینیک را دنبال کنید تا با سایر داروهای مفید برای تنگی کانال نخاعی آشنا شوید.
انواع دارو تنگی کانال نخاعی
باریک شدن تنگی ستون فقرات روی اعصابی که از کانال نخاعی عبور می‌کنند فشار وارد می‌کند که علائمی به دنبال دارد. عوامل متعددی در ایجاد این بیماری نقش دارند که منجر به کمردرد و ناراحتی مرتبط با اعصاب می‌شود. آگاهی از این عوامل برای تعیین موثرترین گزینه‌های درمانی غیرجراحی، حیاتی است.
درمان غیرجراحی تنگی کانال نخاعی به تسکین علائم، از جمله درد و سفتی کمک خواهند کرد. در بیشتر موارد، متخصصان ستون فقرات، درمان تنگی نخاعی غیرجراحی را پیشنهاد می‌کنند تا ببینند آیا بیماران بدون نیاز به جراحی تهاجمی از علائم تسکین می‌یابند یا خیر.
با پیشرفت فناوری پزشکی، درمان‌های جدیدی غیر از قرص تنگی کانال نخاعی برای مدیریت علائم در دسترس است. در ادامه به برخی دیگر از داروها برای درمان تنگی کانال نخاعی بدون جراحی می‌پردازیم:
انواع مسکن تنگی کانال نخاعی بدون نسخه
داروهای بدون نسخه (OTC) معمولا اولین اقدام درمانی با دارو برای تنگی نخاع به حساب می‌آیند و تاثیر تسکینی و کاهش التهاب دارند.
استامینوفن، آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن نمونه‌هایی از مسکن‌های بدون نسخه هستند که پزشک در قدم اول برای تنگی کانال نخاعی توصیه می‌کند.
از این چند قرص تنگی کانال نخاعی برخی فقط تسکین دهنده درد مانند استامینوفن و برخی علاوه بر تسکین کاهش دهنده التهاب نیز هستند. مسکن‌هایی که هم درد و هم التهاب را کاهش می‌دهند، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا NSAID نامیده می‌شوند. آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن نمونه‌هایی از NSAIDها هستند.
بهترین دارو برای تنگی کانال نخاعی
در صورتی که علائم تنگی کانال نخاعی به داروهای OTC پاسخ ندهد، احتمالا پزشک داروی تجویزی قوی‌تری برای مدیریت و کنترل درد تجویز خواهد کرد. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی قوی که با نسخه در دسترس هستند گاهی به عنوان بهترین قرص تنگی کانال نخاعی مورد قبول بیماران قرار می‌گیرند. از این دسته داروها باید به سلکوکسیب (Celebrex) اشاره کرد که نمونه‌ای از NSAIDهای تجویزی است. استفاده برای مدت کوتاه و در دوزهای پایین این دارو بی خطر است.
اگر شدت درد در کمر افزایش پیدا کرد و به دنبال آن پا درد نیز پدیدیار شد پزشک امکان دارد دوز کوتاهی از داروهای کورتیکواستروئید خوراکی را تجویز کند. این نوع داروها صرفا خوراکی نیستند و گاهی به عنوان آمپول مورد استفاده قرار می‌گیرند که حاوی داروهای ضد التهابی قوی هستند.
داروی ضد تشنج یا قرص تنگی کانال نخاعی
اگر تنگی ستون فقرات کمری دارید و درد عصبی را در پاهای خود احساس می‌کنید و این موضوع توانایی راه رفتن مختل می‌کند، پزشک معمولا یک عامل نوروپاتیک مانند گاباپنتین (نورونتین) و پره گابالین را تجویز می‌کند. تنگی ستون فقرات در ناحیه کمر علائم رادیکولوپاتی کمری مانند بی حسی پا، سوزن سوزن شدن و سوزش پاها را به وجود می‌آورد. یک عامل نوروپاتیک امکان دارد درد عصبی را کاهش و به بازیابی عملکرد ستون فقرات کمک کند.
مسکن‌های مخدر یا اپیوئیدها برای تنگی کانال نخاعی
این نوع قرص تنگی کانال نخاعی معمولاً تنها در صورتی تجویز می‌شوند که سایر داروها در تسکین و بهبود درد ناموفق باشند. با توجه به عوارض جانبی قابل توجه آنها، از جمله وابستگی، پزشک آنها را فقط برای مدت کوتاهی تجویز خواهد کرد. مسکن های قوی مثل مسکن های اپیوئیدی معمولا به عنوان دارو در مرحله مراقبت بعد از عمل تنگی کانال نخاعی تجویز می شوند.
داروهای ضد افسردگی به عنوان قرص تنگی کانال نخاعی
این دسته داروها با افزایش سطح انتقال دهنده‌های عصبی خاص در نخاع به درد شدید تنگی نخاع کمک می‌کنند. این انتقال دهنده‌های عصبی سیگنال‌های درد را کاهش و درد را تا حد قابل قبولی کاهش می‌دهند. متأسفانه، داروهای ضد افسردگی چندین هفته زمان نیاز دارند تا درد تنگی ستون فقرات را کاهش دهند. برخی از داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای عبارتند از:
- آمی‌تریپتیلین
- نورتریپتیلین (Pamelor)
- دزیپرامین (نورپرامین)
- کلومیپرامین (آنافرانیل)
- داکسپین
- ایمی‌پرامین (توفرانیل)
نقش شل کننده عضلات برای تنگی کانال نخاعی
پی بردن به اینکه کدام یک از شل کننده‌های عضلانی تاثیر مثبتی روی تنگی کانال نخاعی دارد از موارد مهم درمان محسوب می‌شود. در حالی که اثربخشی این داروها از بیمار به بیمار دیگر متفاوت است، باکلوفن، سیکلوبنزاپرین و متوکاربامول اغلب در میان گزینه‌های برتر برای کاهش ناراحتی ناشی از تنگی نخاع به عنوان بهترین قرص تنگی کانال نخاعی در نظر گرفته می‌شوند.
- باکلوفن: برای کسانی که مبتلا به تنگی نخاع کمری هستند مفید است چون باکلوفن اسپاسم عضلانی مرتبط با مشکلات نخاعی را برطرف می‌کند. سازمان غذا و داروی امریکا از باکلوفن به عنوان یک عامل ضد اسپاسم با اثر بر روی اعصاب ستون فقرات برای کاهش درد و تقویت حرکت عضلانی نام می‌برد. با اینکه تاثیر چشم گیری در درمان تنگی کانال نخاعی دارد اما عوارضی هم به همراه خود دارد. عوارض جانبی بالقوه مانند خواب آلودگی و سرگیجه شایعترین نوع آن هستند.
- سیکلوبنزاپرین: این دارو بیش فعالی عضلانی را با اثرگذاری در مرکز مغز هدف قرار می‌دهد و درد ناشی از شرایط اسکلتی عضلانی، از جمله تنگی نخاع را تسکین می‌دهد. با توجه به اینکه سیکلوبنزاپرین به طور قابل توجهی عملکرد را بهبود و درد را کاهش می‌دهد، اثربخشی آن معمولا پس از چند هفته استفاده مداوم کم می‌شود. بیماران باید از عوارض جانبی این قرص تنگی کانال نخاعی مانند خشکی دهان و خواب آلودگی که شایع هستند آگاه باشند.
- متوکاربامول: با مسدود کردن سیگنال‌های درد به مغز موجب تسکین درد می‌شود، و این یک جزء ارزشمند در درمان تنگی نخاعی است. اثر آرام‌بخش کمتر آن در مقایسه با سایر شل‌کننده‌های عضلانی، آن را برای بسیاری، به‌ویژه برای کسانی که نگران جنبه‌های آرام‌بخش مدیریت درد هستند، انتخابی ارجح به حساب می‌آید.
در کنترل و مدیریت درد تنگی نخاعی، ترکیبی از شل‌کننده‌های عضلانی در یک برنامه درمانی گسترده‌تر، شامل فیزیوتراپی و مداخلات غیر جراحی، می‌تواند تسکین درد و بهبود کیفیت زندگی را ارتقا دهد.
بیشتر بخوانید: خرید کمربند پلاتینر
ترکیب مسکن و شل کننده عضلات برای درمان تنگی کانال نخاعی
ترکیب شل کننده‌های عضلانی و مسکن‌ها درد ناشی از تنگی ستون فقرات را کاهش و التهاب و اسپاسم عضلانی را برطرف می‌کند. هنگام در نظر گرفتن این ترکیب، به ویژه با مسکن‌های مخدر، احتیاط ویژه را باید مد نظر بگیرید. سازمان غذا و داروی ایالات متحده در مورد خطرات شدید این ترکیب مانند مشکلات تنفسی و سایر عوارض تهدید کننده زندگی هشدار می‌دهد. برخی از ترکیب این دو نوع دارو و اثرات آن را در ادامه مورد بررسی قرار داده‌ایم:
کلرزوکسازون و ایبوپروفن برای تنگی ستون فقرات کمری
مطالعه‌ای در سال 2019، نشان داد که ترکیب دوز ثابت کلرزوکسازون و ایبوپروفن برای کمردرد حاد موثرتر از ایبوپروفن به تنهایی است.
- کلرزوکسازون یک شل کننده عضلات اسکلتی است، و برای کاهش اسپاسم عضلانی و درد ناشی از شرایط اسکلتی عضلانی تجویز می‌شود.
- ایبوپروفن یک NSAID (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی) و ماده فعال در ادویل و موتریل است. ادویل و موترین داروهای مسکن بدون نسخه هستند، اما ایبوپروفن با مقادیر بالاتر (400، 600 و 800 میلی گرم) با نسخه نیز در دسترس است.
کاریزوپرودول و آسپرین برای تنگی ستون فقرات کمری
از‌دیگر ترکیبات شل کننده عضلانی و مسکن رایج برای دردهای اسکلتی عضلانی، کاریزوپرودول و آسپرین است.
- Carisoprodol یک داروی شل کننده عضلات اسکلتی است و از سال 1959 برای استفاده در ایالات متحده تایید شده است.
- آسپرین یک NSAID است که معمولا برای درمان درد، تب و التهاب کاربرد دارد. مشابه ایبوپروفن، بدون نسخه و با نسخه در دوزهای بالاتر در دسترس است.
قرص‌های شل کننده عضلانی و‌ترکیبی NSAID
داروهای بدون نسخه حاوی شل کننده عضلانی و NSAID در همان قرص در حال حاضر ارائه نمی‌شوند و مورد تایید سازمان غذا و داروی امریکا نیست. با این حال، روباکس پلاتینیوم یک قرص ترکیبی موجود در کانادا است که حاوی ایبوپروفن و متوکاربامول است. این قرص شل کننده عضلانی با تسکین اعصاب بیش فعال، درد و سفتی را به حداقل می‌رساند.
درمان تنگی کانال نخاعی با آمپول
در اغلب مواقع داروهای خوراکی زمان بیشتری برای اثرگذاری و تسکین درد نیاز دارند. به همین دلیل زمانی که درد شدت بیشتری می‌یابد معمولا پزشک از داروهای تزریقی استفاده می‌کند. در این بخش از مقاله به آمپول‌های مناسب به جای قرص تنگی کانال نخاعی می‌پردازیم:
تسکین درد تنگی کانال نخاع با تزریق استروئید اپیدورال (ESI)
یک گزینه درمانی کم تهاجم برای بهبود تنگی کانال نخاعی در راستای کاهش درد و ناراحتی است. یک ESI داروهای کورتیکواستروئیدی را برای تسکین درد با یک عامل بی‌حس کننده ترکیب می‌کند تا از راحتی در طول مصرف اطمینان حاصل کند.
متخصص ستون فقرات با استفاده از هدایت اشعه ایکس (فلوروسکوپی) و رنگ کنتراست، یک سوزن با دقت در کانال نخاعی قرار می‌دهد تا بتوان کورتیکواستروئید را به فضای اپیدورال ستون فقرات، ناحیه بین کیسه محافظ اطراف نخاع و اعصاب و استخوان‌های ستون فقرات (مهره‌ها) تزریق کند. هدف از تزریق استروئید اپیدورال کاهش التهاب ریشه عصبی و یا نخاع است.
تسکین درد به دست آمده از تزریق استروئید اپیدورال معمولاً موقتی است و باید از آن به عنوان فرصتی برای ادامه تمرینات و کشش‌های برنامه فیزیوتراپی استفاده کرد.
اما در کنار تاثیر موقتی تزریق اپیدورال این روش همیشه ماهیت تسکینی ندارد و در موارد نادری عوارض جانبی جدی از خود بروز می‌دهد. مهم است که در مورد خطرات و مزایای بالقوه تزریق اپیدورال با یک متخصص پزشکی صحبت کنید.
بیشتر بخوانید: زانوبند زاپیامکس
آمپول دیکلوفناک؛ رایج‌ترین داروی تزریقی برای درد کانال نخاعی
دیکلوفناک از دسته داروهای رایج کورتیکواستروئیدی است که در تسکین دردهای خفیف و متوسط کاربرد زیادی دارد. بسیاری از بیماران آمپول دیکلوفناک را با نام آمپول شیری رنگ برای درد کمر می‌شناسند. با توجه به اینکه محدوده تسکینی این آمپول برای دردهای شدید نیست معمولا از آن همراه با داروهای اپیوئیدی (بر پایه مخدر) استفاده می‌کنند. البته ناگفته نماند که دیکلوفناک شکل‌های دیگه‌ای مانند قرص و کپسول هم دارد.
کترولاک؛ آمپولی قوی برای تسکین درد کمر
این آمپول که از دسته داروهای ضد التهاب استروئیدی است در تسکین درد بسیار خوب عمل می‌کند. کترولاک برای کنترل دردهای شدید کمر تجویز می‌شود، یعنی زمانی که مسکن‌های معمولی راه به جایی نمی‌برند. به یاد داشته باشید که نباید بیشتر از 5 دوز از کترولاک استفاده کرد چون عوارض جدی به دنبال دارد.
همچنین مهم است که کترولاک نباید در ستون فقرات و قفسه سینه تزریق گردد. سیستم ایمنی بدن مواد شیمیای برای مقابله با درد تولید می‌کند و کترولاک مانع ترشح این مواد خواهد شد، به همین دلیل التهاب، درد، قرمزی و تب را از بین می‌برد.
آمپول کورتیزون جایگزینی قوی برای قرص تنگی کانال تنگی نخاعی
آمپول‌های بر پایه کورتون برای کاهش التهاب و تسکین دردهای کمر بخصوص دردهای ناشی از تنگی کانال نخاعی و فتق دیسک کاربرد فراوانی دارند. کورتیزون موجب کوچک شدن دیسک بیرون زده شده و میزان برآمدگی دیسک را کنترل می‌کند به همین دلیل یکی از مهمترین آیتم‌ها برای کمک به بهبود تنگی کانال نخاعی است. نوع اثر گذاری آن به این گونه است که پروتئین‌ها و ترشحات التهاب‌زا را که موجب ایجاد تورم در ناحیه عصب می‌شوند از بین می‌برد یا بسیار کم می‌کند.
نکته‌ای مهمی که نباید به سادگی از کنار آن گذشت اینکه تزریق کورتیزون برای بیماران دارای عفونت و افراد مبتلا به خونریزی مناسب نیست و امکان به خطر انداختن زندگی آنها را به دنبال دارد. همچنین تزریق این آمپول موجب افزایش قند خون در بیماران دیابتی و افراد پیش دیابتی می‌شود. پس با نیم نگاهی به عوارض این آمپول موثر برای تنگی کانال نخاعی حتما قبل از استفاده از پزشک معالج خود مشورت بگیرید و تحت نظر او تزریق را انجام دهید.
آمپول بتامازون؛ بهترین دارو برای تنگی کانال نخاعی
برای درمان و مدیریت درد سیاتیک ناشی از تنگی کانال نخاعی بر خاسته از خارهای استخوانی و فتق دیسک بهترین آمپول بتامازون به حساب می‌آید. این آمپول را معمولا برای درد سیاتیک تجویز و در مفصل‌ها و فضای اپیدورال مهره‌های کمر تزریق می‌شود. حتما باید توسط پزشک تجویز شود چون مصرف نابجا و بی رویه آن خطرات جدی به دنبال دارد.
آمپول نفوپام و نقش آن در درمان تنگی کانال نخاعی
برخی از افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی همیشه دردهای شدید را تجربه نمی‌کنند و اغلب اوقات علائم مختص به این عارضه را هم ندارند. آمپول نفوپام از جمله داروهایی به حساب می‌آید که برای دردهای خفیف و متوسط نوصیه می‌شود. کاربرد نفوپام فقط برای تسکین درد تنگی نخاع نیست بلکه برای دندان درد، بعد از جراحی، دردهای مفصلی و عضلانی و همچنین دردهای ناشی از سرطان نیز به کار می‌رود.
هنگامی که مسکن‌هایی مانند ناپروکسن و ایبوپروفن روی بهبود درد تاثیر ندارند معمولا از آمپول نفوپام به عنوان یک گزینه تسکینی استفاده می‌کنند. اثرگذاری نفوپام بعد از یک تا دو ساعت شروع می‌شود و معمولا برای افراد بالای 12 سال و به بالا تجویز خواهد شد. مانند همه داروها این آمپول نیز امکان دارد عوارضی به همراه داشته باشد که سرگیجه یکی از ان عوارض است. تغییر رنگ ادرار به رنگ صورتی از دیگر تاثیرات استفاده از نفوپام است که البته جای نگرانی ندارد.
آمپول دگزامتازون؛ مسکنی قوی برای تنگی کانال نخاعی
از جمله آمپول‌های کورتیکواستروئیدی است که با تمرکز بر تقویت سیستم ایمنی بدن، التهاب مفاصل را کنترل و درد ناشی از آن را تسکین خواهد داد. عملکرد دگزامتازون از طریق کاهش ترشح التهاب شکل می‌گیرد. پس دردهای مفصلی ناشی از التهاب با تزریق آمپول دگزامتازون قابیت کنترل دارند.
آمپول تریامسینولون موثر در التهابات مفصلی
در دسته داروهای ضد التهابی قرار داد که کاربرد ویژه آن برای رفع التهاب و آلرژی است. علاوه بر رفع التهابات مفصلی برای درمان نارسایی کلیوی هم مورد مصرف دارد. با توجه به اینکه در بهبود درد و التهابات مفصل عملکرد خوبی از این آمپول بدست آمده به تشخیص پزشک برای تسکین درد تنگی کانال نخاعی نیز گاهی توصیه می‌گردد.
آمپول متوکاربامول؛ شل کننده قوی عضلات
یکی از بهترین داروهای شل کننده عضلانی که در تسکین دردهای ناشی از اسپاسم و گرفتگی عضلانی عملکردی عالی دارد. بیشترین عامل ایجاد تنگی کانال نخاعی به دلیل فتق دیسک است و شروع بیرون زدگی دیسک نیز ریشه در عدم تحرک و ضعف عضلانی دارد که گاهی با گرفتگی و اسپاسم همراه خواهد بود.
پس می‌توان گفت یکی از آمپول‌های مناسب برای تسکین درد ناشی از تنگی کانال نخاعی متوکاربامول است. این آمپول از درمان‌های مورد تایید سازمان غذا و داروی امریکا است. متوکاربامول با سرکوب سیستم عصبی و مسدود ساختن سیگنال‌های عصبی منشعب از ستون ففرات عمل می‌کند. بعد از 30 دقیقه زمان روند اثرگذاری متوکاربامول شروع می‌شود و از آن به عنوان یک جایگزین برای قرص تنگی کانال نخاعی در موارد خاص بره می‌برند. متوکاربامول به شکل قرص نیز در دسترس است که در موارد خفیف تر بیماری مورد استفاده قرار می گیرد. در مقاله قرص متوکاربامول به بررسی دقیق تر قرص رباکسول پرداخته ایم.
جمع بندی نهایی درباره قرص تنگی کانال نخاعی
بیشتر موارد تنگی نخاعی را می‌توان با ترکیبی از درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، قرص تنگی کانال نخاعی، اصلاح فعالیت، تزریق اپیدورال و انواعی از آمپول‌ها درمان کرد. هنگامی که درد ناشی از تنگی کانال نخاعی با قرص و آمپول قابل کنترل و بهبود نیست و روز به روز شدید می‌یابد احتمال در نظر گرفتن جراحی دور از ذهن نیست.
اما معمولا بیشترین مشکلات تنگی ستون فقرات با قرص تنگی کانال نخاعی و روش‌های تزریقی قابل درمان است و جراحی به عنوان آخرین گزینه مد نظر گرفته می‌شود.
علاوه بر قرص تنگی کانال نخاعی، یک برنامه مناسب فیزیوتراپی و ورزش نیز جزء تقریبا ثابت هر فرآیند درمان تنگی نخاعی است. در حالی که تمرینات تنگی کانال نخاعی درمان نیستند، برای بیماران مهم است که در حد تحمل فعال باقی بمانند و به دلیل عدم تحرک اضافی ضعیف نشوند.
سوالات متداول در مورد داروی تنگی کانال نخاعی
1.آمپول‌های کورتون دار برای تنگی کانال نخاعی چه عوارضی به دنبال دارند؟
تزریق کورتیزون برای بیماران دارای عفونت و افراد مبتلا به خونریزی مناسب نیست به همین دلیل توصیه نمی‌شود. علاوه بر آن تزریق این آمپول قند خون را در بیماران دیابتی و افراد پیش دیابتی بالا می‌برد و خطرات جبران ناپذیری ممکن است به دنبال داشته باشد.
2.برای درد سیاتیک کدام آمپول بهترین است؟
در میان آمپول‌ها باید گفت آمپول‌های ضدالتهاب، هم استروئیدی و هم غیر استروئیدی برای درد سیاتیک جزو بهترین گزینه‌ها هستند.
3.تزریق اپیدورال کمری برای چه بازه زمانی نتیجه بخش است؟
با توجه به میزان آسیب دیدگی زمان تسکین درد در هر فردی متغیر است. ولی به عنوان یک اصل کلی تزریق اپیدورال تسکین بین بین یک تا سه ماه را برای بیمار محیا می‌سازد. این تسکین درد در برخی از بیماران امکان دارد تا ۱۲ ماه یا حتی بیشتر نیز ماندگاری داشته باشد.
4.آمپول تریامسینولون برای درمان تنگی کانال نخاعی موثر است؟
تریامسینولون یک داروی کورتونی با اثرگذاری طولانی مدت است که گاهی قدرت دفاعی بدن را در مقابل برخی بیماری‌ها کاهش می‌دهد.