حجامت (فصد خون) چیست؟ فواید، عوارض و تأثیر آن بر دردهای زانو و کمر | راهنمای کامل
حجامت (فصد خون) در واقع نوعی روش خون گیری در طب سنتی است که به منظور رقیق کردن و پاکسازی خون انجام می‌شود. در این روش از یک کاپ مخصوص برای بادکش و تیغ جهت خراش دادن بخشی از پوست استفاده می‌گردد. روش حجامت برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید و برای تعدادی دیگر کاملا مضر است. به همین دلیل باید قبل از انجام این روش از اثرات حجامت روی وضعیت بیماری‌تان اطلاع داشته باشید. مهم‌ترین فواید حجامت شامل: شفافیت پوست، کاهش غلظت خون، فشار خون بالا، کمک به باروری، درمان میگرن، آسم و تراکم برونشیت است.
به دلیل عوارض متعدد حجامت باید توسط فرد متخصص انجام شود. از جمله مهم‌ترین عوارض حجامت شامل: عفونت پوست، افت ناگهانی فشار، سوزش و خونریزی بیش از حد است. از آنجایی که سلامتی و آگاهی شما برای ما اهمیت بسیار زیادی دارد؛ در این سری از مقالات اول کلینیک قصد داریم در خصوص حجامت صحبت کنیم. مهمان مقاله ما باشید تا در خصوص این موضوع جالب بیشتر بدانید.
حجامت (فصد خون) چیست؟
حجامت یک روش باستانی است که در ابتدا در چین و هند رواج داشته است. انجام این روش طب سنتی در اسلام نیز بسیار توصیه شده است. برای انجام حجامت ابتدا توسط یک تیغ مخصوص استریل بخش‌هایی از پوست فرد خراش داده می‌شود تا مقداری خون از آن خارج شود. سپس یک کاپ متصل به جریان مکش روی آن قرار می‌دهند. این کاپ از طریق بادکش کردن پوست مقداری از خون کهنه را از بدن خارج کرده و تولید خون تازه را تحریک می‌کند. روش حجامت همانند یک ماساژ عمیق پوست سبب کاهش التهاب، درد، فشار خون؛ رقت خون و در نهایت آرامش می‌شود. جنس کاپ بادکس از سیلیکون، بامبو، سفال و یا شیشه است. در حال حاضر انجام این روش در بسیاری از درمانگاه‌ها از طریق بی حسی انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: زانوبند طبی
آشنایی با انواع حجامت
همانند بسیاری از روش‌های درمانی روش حجامت نیز به دو دسته مجزا شامل: خشک و مرطوب تقسیم می‌شود. در هر دو روش فوق از برگ گیاه، الکل و یا کاغذ مخصوص و دارای ماده قابل اشتعال برای آتش زدن استفاده می‌کنند. زمانی که ماده آتش زده شده و کاپ گرم شد، آن را روی پوست قرار می‌دهند. همزمان با خنک شدن کاپ نیروی خلا ایجاد شده و پوست شما به سمت بالای کاپ کشیده می‌شود. این نیروی مکش سبب حجیم شدن پوست، کشیده شدن رگ‌های خونی و خروج مقداری خون می‌گردد. در بعضی از کلینیک‌ها به جای آتش زدن مواد قابل اشتعال از پمپ‌های پلاستیکی استفاده می‌کنند. همچنین استفاده از کاپ‌های سیلیکونی به آنها این امکان را می‌دهد که با حرکت دادن آن، پوست را ماساژ دهند.
بیشتر بخوانید: کمربند طبی
حجامت خشک
حجامت خشک در واقع همان روش بادکش معمولی است که در آن هیچگونه خونی خارج نشده و ماساژ پوست به صورت خشک انجام می‌شود. در این روش کاپ‌ها را به مدت 10 دقیقه روی پوست قرار می‌دهند و به وسیله نیروی خلا پوست و رگ‌های خونی را به سمت خارج بدن می‌کشند. در روش حجامت خشک مدت زمان ساکشن نباشد از 10 دقیقه بیشتر شود.
حجامت مرطوب
در این روش برخلاف روش حجامت خشک مقداری خون از بدن خارج می‌شود. برای انجام حجامت مرطوب ابتدا به مدت 3 دقیقه کاپ مخصوص را روی پوست قرار داده و خلا ایجاد می‌کنند. سپس به وسیله تیغ استریل مخصوص مقداری از پوست را خراش می‌دهند. در مرحله بعد مجددا کاپ را روی پوست قرار می‌دهند و به وسیله پمپ پلاستیکی و یا مواد قابل اشتعال خلا ایجاد می‌کنند تا به وسیله نیروی مکش، خون کهنه از پوست خارج شود. در هر دو روش فوق تعداد 3 تا 5 کاپ استفاده می‌شود.
*روش دیگری به نام حجامت سوزنی نیز وجود دارد که در آن قبل از حجامت طب سوزنی انجام می‌شود.
معایب انجام حجامت
مانند هر روش درمانی دیگر انجام حجامت نیز با معایب و عوارض متعددی همراه است. به همین دلیل باید قبل از انجام این روش در خصوص معایب آن اطلاع داشته باشید تا در صورت مشاهده عوارض زیر بتوانید در سریع‌ترین زمان ممکن اقدامات لازم را انجام دهید.
مهم‌ترین عوارض حجامت شامل موارد زیر است:
- درد شدید
- سوزش
- عفونت پوست
- التهاب
- قرمزی
- خونریزی بیش از حد
- کبودی
مزایای انجام حجامت
اطلاع از مزایای انجام روش حجامت باعث می‌شود که در صورت ابتلا به بیماری‌های خاص بتوانید به این روش کمک درمانی نیز فکر کنید. دقت داشته باشید! انجام حجامت ممکن است باعث تشدید بعضی از مشکلات و بیماری‌ها شود. به همین دلیل قبل از حجامت با پزشک خون مشورت کنید.
مزایای انجام حجامت به شرح زیر است:
- تقویت سیستم ایمنی
- کاهش غلظت خون
- تصفیه خون
- تنظیم فعالیت غدد بدن
- کاهش فشار روی عروق و لنف
- تحریک خون سازی
- تحریک جدار مویرگ
- ترشح سروتونین
- بازسازی استیل کولین
- دفع سموم از خون
- تنظیم اخلاط چهارگانه بدن
- کمک به درمان میگرن
اقدامات پس از حجامت
پس از انجام حجامت باید از باند کشی و آنتی بیوتیک برای جلوگیری از ورود میکروارگانیسم‌های آلوده و عفونت پوست استفاده کنید. اگر پوست شما دچار کبودی شده نگران نباشید! وضعیت پوست پس از 10 روز به حالت طبیعی باز می‌گردد. دقت داشته باشید تا زمان بهبودی کامل زخم‌ها از ریختن آب داغ و استفاده از پوشاک آلوده خودداری کنید. در صورت بروز عفونت سریعا با پزشک متخصص صحبت کنید.
سایر اقدامات مهم قبل از حجامت شامل موارد زیر است:
- انگشتر عقیق به دست نداشته باشید.
- روی چشم عینک نداشته باشید.
- تا 12 قبل و بعد از حجامت سیگار نکشید.
- برای کاهش غلظت خون آب انار و یا سایر مایعات را مصرف کنید.
- کاملا سیر یا گرسنه نباشید.
- مصرف انار شیرین
بهترین زمان حجامت
جالب است که بدانید به نقل از پزشکان حوزه طب سنتی در فصل بهار بیشتر از سایر فصل‌ها مواد سمی و آلوده در خون تجمع پیدا می‌کنند. به همین دلیل بهترین زمان حجامت در فصل بهار است. به طور دقیق‌تر توصیه می‌شود حجامت را در اوایل اردیهشت تا اواخر خرداد (نیمه دوم ماه قمری) انجام دهید.
چه روزهایی به انجام حجامت توصیه نمی‌شود؟
به گفته متخصصان طب سنتی روزهای چهارشنبه و جمعه برای انجام حجامت مناسب نیستند. در عوض توصیه می‌شود انجام حجامت را به روزهای فرد مانند عصر یکشنبه و پنجشنبه موکول کنید. بنابراین بهترین زمان حجامت فصل بهار و عصر روزهای فرد است.
آیا انجام حجامت دارای محدوده سنی است؟
گفته می‌شود انجام حجامت برای تمام افراد از نوزادان دارای زردی تا افراد سالمند دارای فشار و غلظت خون بسیار مناسب است. با این حال افرادی وجود دارند که انجام حجامت برای آنها ممنوع است. قبل از انجام حجامت شرح وضعیت بیماری خود را به پزشک متخصص بدهید و بعد حجامت را انجام دهید.
بیشتر بخوانید: زانوبند زاپیامکس
حجامت برای چه کسانی مضر است؟
حجامت مانند تمام روش‌های درمانی دارای مزایا و معایب مختلفی است. به همین دلیل انجام آن به افراد خاصی توصیه نمی‌شود. به طور کلی پیشنهاد می‌کنیم حتی اگر در دسته افراد زیر نیستید؛ باز هم قبل از انجام حجامت در خصوص مزایا و معایب آن با توجه به وضعیت بیماری با پزشک متخصص مشورت کنید.
حجامت به افراد زیر توصیه نمی‌شود:
- خانم‌های باردار و در حال شیردهی
- نوزادان از بدو تولد تا 5 ماهگی
- خانم‌ها در دوران قاعدگی
- بیماران دارای کم خونی مخصوصا کمبود پلاکت خون
- کسانی که دچار شوک بعد از خونریزی می‌شوند.
- افراد دارای افت فشار
حجامت برای چه بیماری‌هایی مفید است؟
تا به حال تحقیقات زیادی روی اثرات انجام حجامت روی بدن انجام شده است. نتایج این تحقیقات نشان داده که انجام حجامت فواید بسیار زیادی برای بدن دارد. به همین دلیل به بعضی از بیماران توصیه می‌شود که زیر نظر پزشک و تحت نظر فرد متخصص حجامت انجام دهند.
انجام حجامت برای افراد دارای مشکلات زیر مناسب است:
- فشار خون بالا
- پوست دارای آکنه و لک فراوان
- آسم
- فلج صورت
- اسپوندیلوز گردنی
- آرتریت و دردهای عضلانی
- تلاش برای باروری
- مشکلات زنانه مانند عقب افتادن قاعدگی
- میگرن
- واریس
- مشکلات گوارشی
- درد بدن
- تراکم برونشیت
- سرفه مداوم
بیشتر بخوانید: کمربند پلاتینر
آیا حجامت می‌تواند کمردرد و زانودرد را تسکین دهد؟
وقتی حرف از حجامت به میان می‌آید، معمولاً ذهن‌ها به سمت درمان‌هایی مثل تصفیه خون، بهبود پوست یا کمک به سردرد می‌رود. اما یکی از حوزه‌هایی که کمتر درباره آن صحبت می‌شود، نقش حجامت در کاهش دردهای اسکلتی–عضلانی، به‌ویژه در نواحی کمر و زانو است.
در طب سنتی، باور بر این است که تجمع مواد زائد در بدن و اختلال در حرکت خون و اخلاط، می‌تواند باعث التهاب یا خشکی در مفاصل شود. این اختلالات، به مرور زمینه‌ساز دردهایی می‌شوند که شاید شما آن را به شکل زانودرد هنگام راه رفتن، یا گرفتگی و تیرکشیدن در ناحیه کمر تجربه کرده باشید. در اینجا، حجامت موضعی در کمر و اطراف زانو می‌تواند یکی از ابزارهای مؤثر برای کاهش التهاب، بهبود گردش خون و کاهش فشار روی عصب‌ها باشد.
در حجامت کمر، معمولاً ناحیه‌ای از پشت که مرتبط با عصب سیاتیک یا عضلات اطراف ستون فقرات است، مورد هدف قرار می‌گیرد. گزارش‌های بالینی نشان می‌دهند که بسیاری از بیماران پس از چند جلسه حجامت موضعی، کاهش درد و بهبود انعطاف‌پذیری را تجربه کرده‌اند. به‌ویژه در افرادی که دچار دردهای ناشی از اسپاسم عضلانی یا فشار عصبی هستند، این روش می‌تواند جایگزین یا مکمل خوبی برای درمان‌های دارویی باشد.
در مورد زانو نیز، حجامت اطراف مفصل می‌تواند در بهبود علائم آرتروز یا حتی در افرادی که از خشکی صبحگاهی یا ورم زانو شکایت دارند، مؤثر واقع شود. به شرط آن‌که حتماً تحت نظر فرد متخصص انجام شود، چرا که فشار یا تحریک اشتباه در این نواحی می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد.
در کنار حجامت، تمرینات کششی ملایم، ماساژ با روغن‌هایی مثل سیاهدانه یا زنجبیل و استفاده از تجهیزات حمایتی مانند زانوبند و کمربندهای طبی می‌تواند به تسکین بلندمدت درد کمک کند. مخصوصاً در شرایطی که قصد دارید به‌جای درمان علامتی، ریشه درد را هدف بگیرید.
آیا باورهای رایج درباره حجامت همیشه درست هستند؟
برخی باورهای رایج درباره حجامت در میان عموم رواج یافته که همگی از نظر علمی قابل دفاع نیستند. به چند نمونه از آنها نگاهی بیندازیم:
-
باور نادرست: شکستن قولنج یا انجام حجامت باعث بزرگ شدن مفصل می‌شود.
این تصور کاملاً اشتباه است. بزرگ شدن مفصل معمولاً به دلایل التهابی یا تخریب غضروفی (مثل آرتروز پیشرفته) مربوط می‌شود، نه به خروج موقت خون از بدن. -
باور نادرست: حجامت یعنی خشکی استخوان رفع می‌شود.
حجامت می‌تواند التهاب و گرفتگی را کاهش دهد، اما اصطلاح «خشکی استخوان» تعبیر نادرستی از فرآیندهای بیومکانیکی بدن است. -
باور نادرست: هر نوع درد یا گرفتگی را می‌شود با حجامت درمان کرد.
خیر. در مواردی مانند پارگی رباط، فتق دیسک یا آرتروز شدید، حجامت به‌تنهایی کافی نیست و ممکن است حتی خطرناک باشد.
سوالات متداول در مقاله همه چیز در مورد حجامت
1.بعد از حجامت چی بخوریم؟
برای جلوگیری از افت فشار و جبران کم خونی شربت آب و عسل مصرف کنید.
2.مصرف چه غذاهایی بعد از حجامت ممنوع است؟
بعد از انجام حجامت مصرف غذاهای شور، ترش، دارای طبع سرد (مانند ماهی) و لبنیات ممنوع است.
3.کبودی بعد از حجامت تا چه زمانی ادامه دارد؟
کبودی بعد از حجامت تا 7 الی 15 روز ادامه دارد.
4.آیا حجامت از نظر اسلامی تایید شده است؟
حجامت تر در اسلام بسیار مورد سفارش قرار گرفته است به طوری که در حدیثی آمده ملائکه به پیامبر فرمودند: ای پیامبر حجامت کن و امتت را هم به حجامت سفارش کن.