فیزیوتراپی در واقع به شیوه‌ای از درمان مکمل گفته می‌شود که در آن بیماران با استفاده از روش‌هایی مانند: ورزش، اوزون تراپی، طب سوزنی و استفاده از دستگاه‌های گوناگون علائم ناشی از آسیب خود را کاهش می‌دهند. متاسفانه در بعضی از موارد مراجعه به فیزیوتراپی نه تنها سبب کاهش دردهای شما نمی‌شود، بلکه به عوارض‌هایتان اضافه می‌کند! البته کمی درد و کبودی پس از فیزیوتراپی کاملا طبیعی است. بنابراین در بیشتر موارد این عوارض‌ها جای نگرانی ندارند.
برای کاستن از نگرانی‌های شما، در این سری از مقالات اول کلینیک قصد داریم در خصوص تفاوت‌های میان عوارض طبیعی و غیر طبیعی ناشی از فیزیوتراپی صحبت کنیم. تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید تا نقش مفیدی در روند درمان شما داشته باشیم.
اگر درگیر زانودردی همین حالا پرسشنامه رو پر کن
عوارض جانبی رایج فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یک روش درمانی فعال است که قسمت‌های مختلف بدن را درگیر می‌کند. به همین دلیل انجام آن ممکن است کمی چالش‌برانگیز باشد. زمانی که قسمت خاصی از بدن که دچار آسیب دیدگی شده، هدف قرار می‌گیرد، بیمار علائم زیادی را تجربه می‌کند. در مواردی این علائم طبیعی نبوده و فرد دچار آسیب دیدگی بیشتر می‌شود.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی بدون عوارض کمر در منزل با کمربند پلاتینر
درد شدید؛ متداول‌ترین علت شکایت بیماران
شایع‌ترین عارضه جانبی و علت مهم ناراحتی بیماران پس از فیزیوتراپی درد است. درد بدن بیشتر در ناحیه‌ای احساس می‌شود که فیزیوتراپ روی آن تمرکز دارد. در طول فیزیوتراپی از طریق روش‌های مختلف عضلات اطراف ناحیه آسیب تحریک می‌شود.
تمرین‌های فیزیوتراپی سبب افزایش جریان خون شده و سرعت بهبودی و انعطاف پذیری بدن بیمار را افزایش می‌دهد. در بیشتر موارد درد بدن پس از فیزیوتراپی نشان دهنده اثرگذاری این روش درمانی است. این دردها اغلب پس از دو روز تسکین پیدا می‌کنند. با این حال در مواردی به دلیل فشار زیاد دست فیزیوتراپ عضلات بدن بیمار دچار پارگی و آسیب شدید می‌شود. همچنین چنانچه به صورت غیر اصولی ماساژ تراپی انجام شود؛ ممکن است آسیب دیدگی و درد بیمار تشدید گردد. به طور کلی چنانچه پس از دو روز درد عضلانی شما کاهش پیدا نکرد، برای بررسی بیشتر با فیزیوتراپ و یا پزشک خود مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی زانو بدون عوار در منزل با زانوبند زاپیامکس
سفتی بیشتر عضلات؛ عارضه نادر فیزیوتراپی
سفتی یکی دیگر از علائم درمان از طریق فیزیوتراپی است. مهم‌ترین علت سفتی بدن بعد از انجام فیزیوتراپی، انقباض ناگهانی و شدید عضلات در اثر ماساژ و تحریک عضلات است. زمانی که ناحیه‌ای از بدن آسیب می‌بیند و یا تحت درمان درمانی قرار گیرد، مکانیسم دفاعی طبیعی وارد عمل می‌شود. در این وضعیت عضلات اطراف ناحیه ماساژ به طور ناگهانی سفت می‌شوند. این انقباض ناگهانی در واقع همان واکنشی است که بیماران به ان سفتی و گرفتگی می‌گویند.
خبر خوب این است که این انقباض‌ها موقتی هستند و پس از استراحت و یا استفاده از کمپرس گرم رفع می‌شوند. همچنین زمانی که بدن تشخیص دهد فیزیوتراپی مفید بوده و تهدید کننده نیست، عضلات به تدریج شروع به شل شدن (رفع اسپاسم) می‌کنند. برای کاهش فشار به عضلات توصیه می‌کنیم از کمربند و زانوبندهای طبی استاندارد مانند محصولات زاپیامکس استفاده کنید. این محصولات به دلیل امکاناتی نظیر پشتیبانی کامل از عضلات، لرزش خفیف و گرمادهی سبب کاهش علائم دردناک و فشار روی عضلات می‌شود.
کبودی بدن؛ رایج‌ترین علائم آسیب به بدن
اگر فیزیوتراپیست از تکنیک‌هایی استفاده کند که در آن لازم باشد به بدن فشار زیادی وارد شود، کبودی رخ می‌دهد. فشار زیاد به عضلات ممکن است باعث پارگی رگ‌های خونی کوچک در زیر پوست شده و کبودی ایجاد کند. آثار این کبودی‌ها در ظاهر نگران کننده به نظر می‌رسد، اما معمولاً بی ضرر بوده و در عرض یک هفته از بین می‌رود. برای کاهش سریع‌تر اثار کبودی میوه آناناس و یا شکل دارویی آن کپسول آناهیل را مصرف کنید. اگر بابت این کبودی‌ها نگرانی زیادی دارید این موضوع را با فیزیوتراپیست در میان بگذارید تا در هنگام ماساژ فشار کمتری به بدن شما وارد کند. همچنین استفاده از کمپرس گرم به بهبود آثار کبودی پس از ماساژهای فیزیوتراپی کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی در منزل
قرمزی شدید؛ علامت سوختگی وفشار زیاد به پوست
در مواردی پس از انجام فیزیوتراپی متوجه قرمزی شدید پوست خواهید شد. اگر فیزیوتراپیست در حین درمان از تکنیک‌هایی استفاده کند که در آن لازم باشد گرما یا سرما بر روی پوست اعمال شود، قرمزی رخ می‌دهد. قرمزی پوست ناشی از پاره شدن رگ‌های خونی و یا گشاد شدن آن به دلیل گرما شدید است. در حین وارد شدن فشار و اعمال گرما رگ‌های خونی منبسط می‌شوند تا جریان خون و مواد مغذی بیشتری را به قسمت‌های مختلف بدن انتقال دهد. قرمزی پوشت معمولاً پس از چند ساعت از بین رفته و هیچ آثاری از آن باقی نمی‌ماند.
خستگی شدید؛ ناشی از فشار زیاد روی بدن
خستگی نشان دهنده کار زیاد روی بدن است. بنابراین یک پاسخ کاملا طبیعی به درمان به حساب می‌اید. میزان فشار و تحریک بدن پس از فیزیوتراپی درست مانند آن است که در دو ماراتن بدوید و یا در ارتفاعات کوه پیمایی کنید. در تمرینات فیزیوتراپی عضلات و مفاصل به منظور تقویت شدن هر چه بیشتر و رفع اسپاسم به چالش کشیده می‌شوند. بنابراین اگر پس از ورزش احساس خستگی می‌کنید، خوشحال باشید. برای اینکه کمتر در حین فیزیوتراپی خسته شوید پس از پایان هر تمرین چند دقیقه استراحت کنید.
اسپاسم عضلانی؛ عوارض کشش زیاد عضلات
اسپاسم عضلانی اغلب پس از جلسات اولیه فیزیوتراپی رخ می‌دهد.در روزهای اول تمرین عضلات شما پس از مدت‌ها به مقدار زیادی تحریک شده و دچار کشش می‌شود. کشش ناگهانی عضلات سبب انقباض شدید و اسپاسم میگردد. اسپاسم عضلانی پس از ورزش طبیعی است و معمولا پس از چند دقیقه رفع می‌شود. به طور کلی هر چه بیشتر روی عضلات خود کار کنید، عضلات قوی‌تر شده و کمتر دچار اسپاسم می‌شوند. برای رفع اسپاسم توصیه می‌شود از روش‌هایی مانند: تمرین های اصلاحی مخصوص، ماساژ و کمپرس گرم استفاده کنید.
واکنش‌های نامطلوب به داروها؛ علت حالت تهوع پس از فیزیوتراپی
مصرف تعدادی از داروهای متداول در فیزیوتراپی توسط افراد تحت درمان مانند: داروهای ضد التهابی یا شل کننده های عضلانی ممکن است با عوارض جانبی مانند: حالت تهوع، درد معده و یا سرگیجه همراه باشد. در نظر داشته باشید در صورت وجود هر یک از علائم بالا سریعا به پزشک خود اطلاع دهید. ادامه یافتن علائم آلرژیک با خطرات زیادی همراه است.
تحریک عصبی؛ نتیجه فشار زیاد روی عضلات
تمرین‌های اشتباه و فشار بیش از حد به بدن باعث آسیب عصبی می‌شوند. رگ‌های عصبی در زیر پوست قرار دارند. بنابراین هرگونه فشار مضاعف و غیر طبیعی سبب تحریک آنها می‌شود. مهم‌ترین علامت تحریک بیش از حد عصبی، بی حسی و گزگز در ناحیه آسیب دیده است. در صورت رفع نشدن این علائم پس از چند ساعت حتما پزشک خود را در جریان بگذارید.
بیشتر بخوانید: حجامت چیست؟
واکنش‌های آلرژیک؛ حساسیت به روغن و کرم‌ها
برخی از افراد ممکن است به محصولات درمانی مانند: کرم‌ها، روغن‌ها و یا بانداژها که در فیزیوتراپی استفاده می‌شوند؛ حساسیت داشته باشند. واکنش‌های آلرژیک اغلب به صورت تحریک شدید پوست و یا قرمزی دانه دار ظاهر می‌شوند. در صورت داشتن حساسیت با اطلاع به فیزیوتراپیست از محصولات یا داروهای جایگزین استفاده کنید.
بروز عفونت؛ ورزش در مراکز نامناسب
همانطور که در جریان هستید، برای انجام تمرین‌های مختلف فیزیوتراپی باید بدنتان مستقیما با تجهیزات ورزشی تماس داشته باشد. در صورتی که تجهیزات فیزیوتراپی به درستی استریل نشوند، خطر عفونت ناشی از باکتری‌ها و ویروس‌ها وجود دارد.
روش‌های موثر برای کاهش عوارض فیزیوتراپی
احتمالا پس از مطالعه موارد بالا دچار نگرانی‌های زیادی در خصوص مراجعه به فیزیوتراپی شده‌اید. نگران نباشید! خوشبختانه روش های متنوع و زیادی وجود دارند که در بیشتر موارد از بروز عوارض مختلف جلوگیری می‌کنند.
موثرترین روش‌های کاهش عوارض فیزیوتراپی شامل موارد زیر است:
- استفاده از کمپرس سرد و گرم: گرما درمانی از طریق افزایش جریان خون سبب کاهش التهاب و درد می‌شود. همچنین سرما درمانی نیز به دلیل کاهش عملکرد سیستم حسی به تسکین درد کمک می‌کند.
- آب زیاد مصرف کنید: هیدراته نگه داشته بدن سبب کاهش عوارض فیزیوتراپی مانند: درد، تورمو التهاب می‌شود.
- استراحت کنید: هیچ چیز مانند اجتناب از انجام کار سنگین و استراحت کردن پس از فیزیوتراپی نمی‌تواند به درمان سریع و کاهش دردهای شما کمک کند.
- از زانوبند وکمربند استفاده کنید: در حین ورزش کردن در فیزیوتراپی فشار زیاد به عضلات شما وارد می‌شود (مخصوصا اگروزن زیادی داشته باشید) استفاده از زانوبند و کمربند از میزان این فشارها می‌کاهد.
فیزیوتراپی خوب است یا بد؟
فیزیوتراپی همواره به عنوان یک روش درمانی مکمل برای تسکین درد انواع دردهای اسکلتی مطرح بوده است. با وجود عوارضی که ممکن است پس از انجام فیزیوتراپی ایجاد شود، اما نمی توان فیزیوتراپی را کنار گذاشت. با این حال می توان با انجام مراقبت هایی عوارض ناشی از فیزیوتراپی را تا حد زیادی کم کرد. از مهم ترین مراقبت هایی که انجام آن پس از فیزیوتراپی توصیه می شود شامل موارد زیر است:
- استفاده از کمپرس سرد و گرم
- ماساژ ناحیه
- استراحت
- نوشیدن مایعات کافی
- گرفتن دوش آب گرم
بیشتر بخوانید: بهترین زانوبند طبی
سوالات رایج در مورد عوارض فیزیوتراپی
1.آیا فیزیوتراپی عوارض دارد؟
درد، کبودی، گرفتگی عضلات، خستگی، قرمزی پوست، عفونت و تحریک عصبی
2.آیا فیزیوتراپی خوب است یا بد؟
با وجود عوارض فیزیوتراپی در حالت کلی برای بیمار مفید است.
3.آیا فیزیوتراپی باعث ضعف و خستگی می شود؟
اگر هدف جلسات فیزیوتراپی بازگردانی قدرت عضلات باشد، درد عضلانی پس از جلسات فیزیوتراپی طبیعی است.