استفاده از کمپرس گرم و سرد اغلب برای کمک به تسکین درد ناشی از آسیب عضلانی یا مفاصل توصیه می‌شود. گرما موجب افزایش جریان خون و مواد مغذی به ناحیه‌ای از بدن شده و برای گرم‌کردن عضلات قبل از تمرین بهترین کارایی را دارد. از طرفی سرما هم جریان خون را کند کرده و تورم و درد را کاهش می‌دهد که برای دردهای کوتاه‌مدت همانند دردهای ناشی از رگ‌به‌رگ شدن یا کشیدگی، بهترین انتخاب است، اما سؤال مهم این است که از کمپرس گرم و سرد کی استفاده کنیم که در ادامه این مقاله از اول کلینیک به این سؤال پاسخ خواهیم داد.
کاربرد کمپرس گرم و سرد
دردهای ناشی از بیماری‌هایی همانند استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید، کمردرد، فیبرومیالژیا و گردن درد با استفاده از کمپرس گرم یا سرد تسکین پیدا می‌کند. هر کدام از بیماری‌های فوق می‌توانند شامل علائم درد عضلانی، کمردرد، سفتی و التهاب مفاصل، سفتی گردن، درد انگشت یا دست و زانودرد باشند. در نظر داشته باشید که برای تسکین کوتاه‌مدت درد هر یک از این شرایط می‌توانید از پد گرمکن برقی، بسته ژله‌ای فریز شده، کیسه یخ و حوله خیس شده با آب گرم یا سرد استفاده کنید. استفاده متناوب از کمپرس گرم یا سرد به کاهش درد عضلانی ناشی از ورزش کمک می‌کند، البته به‌خاطر داشته باشید که هرگز از کمپرس داغ استفاده نکنید یا یخ را مستقیماً بر روی پوست خود قرار ندهید، زیرا ممکن است پوست دچار آسیب شود.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی زانو درد
کمپرس سرد چیست؟
درمان با استفاده از کمپرس سرد جریان خون را در ناحیه آسیب‌دیده کاهش می‌دهد و این مسئله به‌خودی‌خود موجب کاهش التهاب شده و خطر آسیب به بافت را هم کاهش خواهد داد. همچنین بافت‌های دردناک را بی‌حس کرده و به‌عنوان یک بی‌حس‌کننده موضعی عمل می‌کند که پیام‌های درد در حال انتقال به مغز را کند می‌کند. استفاده از کمپرس سرد می‌تواند به درمان تورم یا التهاب مفصل و عضله کمک کند. در ادامه به دو روش استفاده از کمپرس سرد اشاره خواهیم کرد:
- کمپرس سرد را به مدت 20 دقیقه و هر 4 تا 6 ساعت یک بار به مدت 3 روز بر روی ناحیه ملتهب قرار دهید.
- کیسه یخ را 2 تا 5 بار در روز به مدت 5 دقیقه بر روی ناحیه مورد نظر ماساژ دهید.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی کمر درد
چه زمانی نباید از کمپرس سرد استفاده کرد؟
استفاده از کمپرس سرد یا یخ در برخی مواقع مناسب نیست که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- زمانی که گرفتگی عضله وجود داشته باشد، زیرا سرما می‌تواند این شرایط را بدتر کند.
- زمانی که بدن فرد سرد باشد یا ناحیه موردنظر از قبل بی‌حس شده باشد.
- زخم باز یا تاول بر روی پوست وجود داشته باشد.
- ابتلا به اختلال عملکرد سمپاتیک یا آسیب عروقی به دلیل تأثیر اختلال عصبی بر جریان خون
- حساس‌بودن فرد به سرما
توجه داشته باشید که یخ نباید بلافاصله قبل از انجام فعالیت ورزشی مورداستفاده قرار گیرد. ورزشکاران حرفه‌ای ممکن است از ماساژ یخ، غوطه‌وری در آب سرد و اتاق‌های کرایوتراپی کل بدن برای کاهش آسیب عضلانی ناشی از ورزش که می‌تواند منجر به درد عضلانی با شروع تأخیری شود، استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی سیاتیک
کمپرس گرم چیست؟
اعمال گرما در ناحیه ملتهب موجب گشادشدن عروق خونی، افزایش جریان خون و شل‌شدن عضلات سفت و دردناک می‌شود. بهبود گردش خون می‌تواند به ازبین‌بردن تجمع ضایعات اسیدلاکتیک که پس از انجام برخی ورزش‌ها رخ می‌دهد، کمک کند. همچنین گرما از نظر روانی بسیار آرامش‌بخش است که می‌تواند خواص ضددرد را افزایش دهد. استفاده از کمپرس گرم معمولاً در درمان درد مزمن عضلانی یا درد مفاصل ناشی از آرتریت مؤثرتر از سرما است. در نظر داشته باشید که گرمای مرطوب بهتر و سریعتر از حرارت خشک عمل می‌کند. کمپرس گرم معمولاً باید به مدت 20 دقیقه تا سه بار در روز روی ناحیه موردنظر اعمال شود. کمپرس گرم برای رفع آرتروز، کشیدگی و رگ به رگ شدن، تاندونیت یا تحریک مزمن و سفتی در تاندون‌ها، گرم کردن ماهیچه‌ها یا بافت‌های سفت قبل از فعالیت و تسکین درد یا اسپاسم مربوط به آسیب گردن یا کمر مفید است.
بیشتر بخوانید: نمک درمانی چیست؟
چه زمانی نباید از کمپرس گرم استفاده کرد؟
استفاده از کمپرس گرم برای همه انواع آسیب‌ها مناسب نیست. به‌عنوان‌مثال در مواقعی همانند عفونت، سوختگی یا جراحات تازه به‌هیچ‌عنوان نباید از کمپرس گرم استفاده کرد. در ادامه به معرفی مواردی که نباید در مواجهه با آن‌ها از کمپرس گرم استفاده کرد، اشاره خواهیم کرد:
- قرمزی و التهاب پوست
- فرد مبتلا به درماتیت یا زخم باز
- بی‌حسی ناحیه موردنظر
- فرد مبتلا به نوروپاتی محیطی
درصورتی‌که به فشارخون بالا یا بیماری قلبی مبتلا هستید، قبل از استفاده از کمپرس سرد یا گرم با پزشک مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: تجهیزات پزشکی خانگی
استفاده از گرما و سرما درمانی به صورت متناوب
هنگامی که سرما به بدن اعمال می شود، رگ های خونی منقبض می شوند، انقباض عروق رخ می دهد. این بدان معنی است که گردش خون کاهش می یابد و درد کاهش می یابد. از بین بردن سرما باعث اتساع عروق می شود، زیرا سیاهرگ ها برای جبران بیش از حد منبسط می شوند. همانطور که رگ های خونی منبسط می شوند، گردش خون بهبود می یابد و جریان ورودی خون مواد مغذی را برای کمک به بهبود بافت Jهای آسیب دیده به ارمغان می آورد. گرما و سرمای متناوب می تواند برای تسکین درد آرتروز مفصلی و روماتیسم مفصلی موثر واقع شود.
بیشتر بخوانید: کمربند پلاتینر
آب‌درمانی؛ انتخابی مناسب برای کاهش درد عضلات و مفاصل
دوش آب گرم زمانی که دچار آسیب شده‌اید، می‌تواند به آرامش شما کمک کند، البته اگر سن شما بالای 70 سال است یا مشکلات قلبی دارید، قبل از رفتن زیر دوش آب گرم یا جکوزی با پزشک خود مشورت کنید. همچنین دوش آب گرم قبل از ورزش می‌تواند به شل شدن مفاصل و عضلات کمک کند. دوش آب سرد بعد از ورزش کردن هم می‌تواند بسیار مفید باشد، زیرا به آرام کردن درد و کاهش التهاب کمک می‌کند. برای افزایش جریان خون و کاهش درد التهاب می‌توانید دو وان بزرگ یکی با آب گرم و دیگری با آب سرد کنار بگذارید و ناحیه دردناک بدن خود را حدود 5 دقیقه در آب گرم قرار داده و سپس حدود یک دقیقه در آب سرد فرو ببرید. این کار را برای چند بار انجام دهید. البته گرم کردن لباس قبل از پوشیدن و استفاده از پارافین گرم و ذوب شده به ویژه اگر دست، آرنج یا پا آسیب دیده باشد، می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
سؤالات متداول
از کمپرس گرم و سرد کی استفاده کنیم ؟
برای کاهش التهاب و تورم عضلانی از کمپرس سرد و برای کاهش دردهای عضلانی معمولاً از کمپرس گرم استفاده می‌شود.
استفاده از کمپرس سرد پس از چه مدت می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند؟
استفاده از کمپرس سرد به طور معمول پس از گذشت 48 ساعت به کاهش التهاب کمک می‌کند.
کمپرس سرد تا چه مدت پس از بروز آسیب تأثیرگذار است؟
کمپرس سرد برای آسیب‌های حاد زیر 72 ساعت مناسب است.
برای کمردرد استفاده از کمپرس سرد مناسب‌تر است یا کمپرس گرم؟
برای کمردرد، کمپرس گرم گزینه بهتری است.
