یکی از روش های درمان خانگی کمر درد استفاده از انواع کمربندهای طبی است؛ اما آیا واقعا انواع کمربندهای طبی سبب بهبود کمر درد می شوند و یا تنها وسیله ای هستند که یک تسکین درد موقتی ایجاد می کنند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که کمربندهای طبی در انواع مختلفی عرضه می شوند که برخی از آنها مثل کمربندهای برقی (حرارتی) برای درمان استفاده می شوند، برخی مخصوص پس از جراحی دیسک کمر هستند و برخی دیگر صرفا جهت ایجاد ثبات در ستون فقرات و گرم نگه داشتن کمر مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه با بهترین انواع کمر بند طبی آشنا می شویم.
كاربرد كمربند طبی چیست؟
کمربندهای طبی که به عنوان ارتزهای کمری-خاجی (lumbosacral orthosis) نیز شناخته می‌شوند، با توجه به نوع و شدت کمردرد، از مواد مختلفی ساخته می‌شوند تا به طیف وسیعی از مشکلات مربوط به کمر، از کشیدگی شدید عضلات تا بهبود بعد از عمل جراحی، رسیدگی کنند. اگرچه مواد اولیه اغلب این کمربندها شبیه به هم است، میزان استحکام و کنترل وضعیت بدن آنها با یکدیگر متفاوت است.
بریس‌های طبی كمر فراتر از یک تکه پارچه‌ی ساده عمل می‌کنند. خرید کمربند طبی در کنار دیگر روش‌های درمانی غیرجراحی، به بهبودی و کاهش درد ناشی از مشکلات مختلف ستون فقرات کمک کنند. در ادامه به برخی از این شرایط و فواید کمربند در آنها اشاره می‌کنیم:
- دوران نقاهت پس از جراحی
- لغزش مهره کمری (اسپوندیلولیستزیس ایستمی)
- شکستگی کمربند پشتی (اسپوندیلولیز)
- آرتروز کمر (آرتروز ستون فقرات)
- شکستگی‌های تراکمی مهره
- بیرون‌زدگی دیسک (دیسک کمر) و بیماری دژنراتیو دیسک
- تنگی کانال نخاعی (استنوزیس نخاعی)
- کشیدگی و فشار عضلانی
- کاهش درد ناشی از آرتریت روماتوئید، اسپاسم عضلانی و فیبرومیالژیا
- بهبود وضعیت بدن
- حمایت از ستون فقرات در حین انجام فعالیت‌های ورزشی یا کارهای سنگین
- کاهش درد پس از زایمان
مهم است بدانید كه در برخی موارد، ممکن است کمربند طبی برای شرایط ذکر شده در بالا تجویز نشود، چرا که روش‌های درمانی دیگری مانند فیزیوتراپی، استفاده از گرما یا یخ و/یا داروهای مسکن ممکن است به همان اندازه یا حتی بیشتر موثر باشند. اثربخشی کمربندهای طبی می‌تواند بسته به شرایط فردی و نوع عارضه متفاوت باشد. مشورت با پزشک متخصص برای تعیین اینکه آیا کمربند طبی برای شما مناسب است یا خیر و همچنین انتخاب نوع و مدل مناسب کمربند، بسیار مهم است.
معرفی انواع كمربندهای طبی
کمربندهای طبی را می‌توان به طور کلی به سه دسته تقسیم کرد:
- کمربندهای طبی نرم
- کمربندهای طبی نیمه سخت
- کمربندهای طبی سخت
کمربندهای طبی سخت معمولاً برای دردهای شدیدتر یا موارد عدم ثبات کمر، مانند کمک به بهبود شکستگی ستون فقرات یا بعد از جراحی کمر، به کار می‌روند. کمربندهای نیمه سخت و نرم برای دردهای خفیف یا متوسط استفاده می‌شوند. در ادامه به معرفی كامل هركدام از این سه دسته می‌پردازیم.
كمربندهای طبی نرم برای کمردرد
کمربندهای طبی نرم از مواد نرمی مثل کتان، پنبه و یا پلاستیک ساخته می شوند. کمربندهای نرم که به آنها کرست های کمری نیز گفته می شود که در ابعاد و طرح های مختلفی تولید می شوند. این دسته از کمربندهای طبی فشار اندکی به کمر وارد می کنند. این فشار کم باعث می شود فرد وضعیت نشستن خود را اصلاح کند و فشار را از روی ستون فقرات بردارد. از سوی دیگر کمربندهای طبی نرم منجر به حمایت بیشتر از ستون فقرات می شوند و به عضلات و بافت های آسیب دیده فرصتی برای ترمیم می دهد. کمربندهای نرم تحرک فرد را در برخی جهت کم می کند و بویژه مانع خم و راست شدن مکرر فرد می شوند و به این ترتیب احتمال تشدید آسیب دیدگی را کم می کنند. از سوی دیگر کمربندهای طبی نرم به دلیل بافت خاص خود باعث می شوند ناحیه کمر گرم بماند و درنتیجه گرفتگی و اسپاسم عضلات کمر را رفع می کند. به طور خلاصه مزایای استفاده از کمربند طبی نرم شامل موارد زیر است:
- فشار ملایم: کمربندهای نرم با اعمال فشار ملایم به تنه، به تنظیم وضعیت بدن و جابجایی وزن از روی ستون فقرات کمک می‌کنند.
- پشتیبانی ملایم: این کمربندها با کمی پشتیبانی اضافی از ستون فقرات، فشار را از روی عضلات ضعیف یا آسیب دیده برمی دارند.
- محدودیت ملایم حرکت: بریس‌های نرم دامنه حرکت را کمی محدود می‌کنند و همچنان امکان خم شدن و چرخش محدود را فراهم می‌آورند. برای مثال، با بستن این کمربندها می‌توانید به اندازه ای خم شوید که نوک انگشتانتان به بالای زانو برسد، اما نه بیشتر.
- کاهش میکروحرکت‌ها: این کمربندها با فشرده سازی تنه یا لگن (به خصوص در کمربندهای پشتی و استخوان خاجی) میکروحرکت های ناشی از شل بودن یا ضعف مفصل را کاهش می‌دهند.
- رفع اسپاسم عضلات: گرمای ناشی از کمربندهای طبی نرم به شل شدن و آرامش عضلات کمک می کند.
بیشتر بخوانید: خرید کمربند پلاتینر
كمربندهای طبی سخت و نیمه سخت
کمربندهای طبی سخت از دو لایه تشکیل شده اند یک لایه نرم پنبه ای یا کتانی که بر روی لایه سختی که حاوی میله های فلزی و یا پلاستیکی است قرار می گیرد. حال اگر لایه سخت از میله هایی با انعطاف پذیری بالاتری ساخته شده باشد کمربند طبی را در دسته کمربندهای طبی نیمه سخت قرار می دهند. از مزایای استفاده از کمربند طبی سخت و نیمه سخت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد فشار روی تنه: این فشار باعث می‌شود ستون فقرات در وضعیت صحیح قرار گیرد و وزن بدن از روی ستون فقرات به شکم منتقل شود.
- پشتیبانی قابل توجه: این ارتزها با پشتیبانی قابل توجه خود، فشار را از روی ساختارهای ضعیف یا آسیب‌دیده‌ی ستون فقرات، از جمله عضلات، مفاصل، دیسک‌ها و ریشه‌های عصبی برمی‌دارند.
- کاهش قابل توجه‌ی دامنه‌ی حرکتی: این كمربندهای طبی با محدود کردن اکثر خم شدن‌های رو به جلو، عقب و طرفین و همچنین چرخش تنه، از حرکات نامناسب جلوگیری می‌کنند.
- کاهش چشمگیر میکروحرکت‌ها: این ویژگی در ناحیه‌ی آسیب‌دیده یا شکستگی ستون فقرات، با محدود کردن تحریک ناشی از ضربه‌های ناگهانی، شانس بهبودی موفق را افزایش می‌دهد.
- کاهش تنش عضلانی: گرما ناشی از این كمربندها باعث کاهش تنش عضلانی می‌شود.
مطالعات نشان داده‌اند که در مقایسه با ارتزهای انعطاف‌پذیر، استفاده از كمربندهای سخت در کاهش امتیاز شاخص ناتوانی و میزان درد در شرکت‌کنندگان، مؤثرتر بوده است. ساخت كمربندهای طبی سفت ممکن است به صورت سفارشی و یا با استفاده از قطعات پیش‌ساخته انجام شود. در هر صورت، اندازه‌گیری و نصب این ارتزها توسط پزشک، ارتوپد فنی (متخصص طراحی و اندازه‌گیری ارتز) یا سایر متخصصان بهداشت و درمان واجد شرایط انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که استفاده از آن ایمن، راحت و مؤثر باشد.
بیشتر بخوانید: زاپیامکس؛ زانوبند طبی درمانی
اجزای اصلی تشكیل دهنده كمربندطبی چیست؟
کمربندهای طبی که به عنوان ارتزهای کمری-خاجی (lumbosacral orthosis) نیز شناخته می‌شوند، برای حمایت و ثبات بخش پشتی بدن طراحی شده‌اند. این پشتیبان‌ها با به کارگیری اجزای کلیدی، به تسکین درد، بهبود وضعیت قرارگیری بدن و تسهیل فرایند درمان کمک می‌کنند. اجزای اصلی کمربندهای طبی عبارتنداز:
باله‌های کمربند (Wings)
باله‌های كمربند، بخش‌های جانبی هستند كه از جنس مواد انعطاف‌پذیر یا محکم ساخته می‌شوند و دور تنه پیچیده شده، روی شکم یا پهلوها بسته می‌گردند. برخی از کمربندها، بویژه انواع سخت‌تر، دارای پنل‌های جانبی اضافی برای ثبات بیشتر و محدود کردن حرکات طرفین تنه هستند. در کمربندهای انعطاف‌پذیر نیز ممکن است از میله‌های فلزی یا پلاستیکی عمودی برای همین منظور استفاده شود.
پنل پشتی (Back Panel)
کمربندهای سخت و نیمه سخت دارای پنل پشتی محکمی هستند که معمولاً از پلاستیک قالب‌گیری شده ساخته می‌شود تا کمر را در وضعیت صحیح نگه دارد. کمربندهایی که برای بهبود بعد از عمل جراحی به کار می‌روند، معمولاً دارای پنل پشتی سخت با روزنه‌ای روی ستون فقرات هستند تا از تحریک محل جراحی جلوگیری شود.
پنل جلویی (Front Panel)
پنل جلویی با اعمال فشار روی شکم به حمایت از کمر کمک می‌کند. پنل جلویی معمولاً از دو بخش روی هم قرارگیرنده با چسبک (Velcro) تشکیل شده که برای بستن و تنظیم کمربند به کار می‌رود. در برخی موارد، پنل جلویی اضافی نیز وجود دارد که داخل یکی از باله‌های کمربند قرار می‌گیرد.
سیستم تنظیم (Adjustment System)
بسیاری از کمربندها دارای قابلیت تنظیم‌اند. این تنظیمات معمولاً با استفاده از بند و قفل کوچک در دو طرف کمربند انجام می‌شوند.
توجه: برخی از مدل‌های کمربند ممکن است از نظر اجزا و کارکرد اندکی با یکدیگر تفاوت داشته باشند. برای اطلاع از کارکرد و اجزای خاص هر کمربند، به دستورالعمل‌های همراه آن یا توصیه‌های پزشک معالج خود مراجعه کنید.
بهترین کمربند طبی برای دیسک کمر
برای افراد دارای دیسک کمر، انتخاب کمربند مناسب بسیار اهمیت دارد تا حمایت لازم به ناحیه کمر فراهم شود و در عین حال تسهیل در حرکت‌های روزمره داشته باشد. بهترین نوع کمربند برای دیسک کمر، کمربندهای طبی نیمه سخت یا نرم هستند که انعطاف پذیری بیشتری نسبت به کمربندهای سخت دارند و به طور معمول از موادی نظیر نئوپرن یا پشتیبانی‌های فومی تهیه می‌شوند. این انواع کمربندها اجازه حرکت آزادانه را می‌دهند و به وضعیت ناحیه کمر کمک می‌کنند بدون اینکه حرکات را محدود کنند یا عضلات را به طور ناخواسته ضعیف کنند.
کمربندهای طبی نیمه سخت و نرم برای افراد دارای دیسک کمر از دو جنبه بسیار مهم پشتیبانی می‌کنند.
- اولاً، آنها به دلیل انعطاف‌پذیری بیشتر، می‌توانند در طول روز به صورت مداوم استفاده شوند بدون اینکه محدودیت زیادی ایجاد کنند.
- دوماً، این کمربندها معمولاً با فوم‌های نرم یا مواد نئوپرنی ساخته شده‌اند که به تسهیل در نهایت از طریق تحرکات روزمره کمک می‌کنند.
این خصوصیات باعث می‌شود که آنها برای استفاده روزانه و حتی در طول فعالیت‌های ورزشی مناسب باشند. همچنین، استفاده از کمربند طبی مناسب برای دیسک کمر می‌تواند به بهبود وضعیت بدنی کمک کرده و درد و عایق‌های بیشتری را در مقابل آسیب‌های احتمالی ارائه دهد. اما قبل از خرید، مهم است با پزشک خود مشورت کنید تا نوع دقیق کمربند طبی را که برای شما مناسب است، تعیین کنید و راهنمایی‌های لازم در خصوص استفاده صحیح آن را دریافت کنید.
بهترین کمربند طبی برای گودی کمر
بهترین کمربند طبی برای گودی کمر (لوردوزیس) کمربندهایی هستند که به طور خاص برای حفظ و حمایت از انحنای طبیعی کمر طراحی شده‌اند. یك کمربند مناسب برای گودی کمر (لوردوز) باید به گونه‌ای طراحی شده باشد که انحنای طبیعی ستون فقرات را در ناحیه کمر حفظ کند و از خم شدن بیش از حد آن به سمت جلو جلوگیری کند. برای این منظور، کمربند باید دارای یک پنل سفت و محکم در ناحیه پشت و یک پنل انعطاف‌پذیر در ناحیه شکم باشد. همچنین، کمربند باید دارای ارتفاع مناسب در ناحیه کمر باشد تا به طور کامل از این ناحیه پشتیبانی کند. در اینجا چند نمونه از کمربندهای طبی مناسب برای گودی کمر آورده شده است:
- کمربند طبی لومبار لوردوز (Lumbar Lordosis Brace)
- کمربند طبی اسپاین‌کور (SpineCor Brace)
- کمربند طبی بیورر (Beurer Lumbar Brace)
این نوع کمربندها به بیمار كمك می‌کنند تا انحنای فیزیولوژیک کمر را حفظ کند.
رازهای افزایش کارایی کمربندهای طبی
در مسیر بهبودی با بریس‌های كمری طبی، عواملی وجود دارند که می‌توانند شانس موفقیت را به طور چشمگیری افزایش دهند. بیایید با هم به برخی از این رازها نگاهی بیندازیم:
- استفاده منظم و صحیح: پایبندی به برنامه‌ی استفاده از کمربند طبی، یکی از مهم‌ترین ارکان موفقیت است. گرچه پوشیدن کمربند ممکن است به دلایل مختلفی مانند ناراحتی یا تداخل با فعالیت‌های روزانه، دشوار باشد، اما ناامید نشوید! در صورت بروز ناراحتی، پزشک می‌تواند با تنظیم کمربند، شرایط را برای شما تسهیل کند. به خاطر داشته باشید که پیش از کنار گذاشتن کامل کمربند، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
- نگرش مثبت، کلید موفقیت: تحقیقات نشان داده‌اند زمانی که فرد به تاثیرگذاری کمربند طبی خوش‌بین باشد و نگرش مثبتی نسبت به روند درمانی داشته باشد، نتایج بهتری حاصل می‌شود. حمایت و تشویق اطرافیان مانند اعضای خانواده، دوستان و همکاران نیز می‌تواند در بهبود این نگرش و در نهایت، دستیابی به نتایج مطلوب نقش بسزایی ایفا کند.
- داشتن دیدگاه استفاده موقت از كمربند طبی: استفاده از کمربندهای طبی معمولاً به صورت کوتاه‌مدت توصیه می‌شود. استفاده طولانی‌مدت از کمربند می‌تواند منجر به تحلیل رفتن عضلات و وابستگی به آن شود. این امر در نهایت موجب ضعیف شدن کمر، افزایش احتمال آسیب و تشدید درد می‌شود.
در نهایت، اگر پزشک بر این باور نباشد که کمربند طبی برای شما مفید است، به هیچ وجه از آن استفاده نکنید.
سوالات متداول درباره کمربند طبی
1. چه نوع کمربند طبی برای دیسک کمر مناسب است؟
برای دیسک کمر، معمولا کمربندهای طبی نیمه سخت مناسب هستند. این کمربندها حمایت کافی را برای کمر فراهم می‌کنند و به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند.
2. بهترین کمربند طبی برای گودی کمر (لوردوزیس) کدام است؟
یكی از بهترین بریس‌های درمان گودی كمر، کمربند Lumbar Lordosis Brace است. این کمربند دارای یک پانل عمودی در ناحیه سینه و یک پوسته سخت منحنی در پشت است که به حفظ انحنای طبیعی کمر کمک می‌کند.
3. آیا استفاده از کمربند طبی برای اسکولیوز توصیه می‌شود؟
بله، کمربندهای طبی مخصوص اسکولیوز می‌توانند به تثبیت و اصلاح انحنای غیرطبیعی ستون فقرات کمک کنند. این کمربندها معمولاً سخت‌تر هستند و به طور خاص برای حمایت از ستون فقرات طراحی شده‌اند.
4. آیا استفاده طولانی مدت از کمربند طبی ضرری دارد؟
استفاده طولانی مدت و مداوم از کمربند طبی ممکن است منجر به ضعف عضلات کمر شود. بنابراین، توصیه می‌شود کمربند طبی فقط در زمان‌های مشخص و طبق دستور پزشک استفاده شود. انجام تمرینات تقویتی برای عضلات کمر در کنار استفاده از کمربند نیز اهمیت دارد.
5. کمربند طبی نرم برای چه مواردی استفاده می‌شود؟
کمربندهای طبی نرم برای حمایت از کمر در فعالیت‌های روزمره و کاهش فشار و دردهای خفیف کمر مناسب هستند. این کمربندها انعطاف‌پذیرتر بوده و راحتی بیشتری را برای کاربر فراهم می‌کنند.
6. آیا می‌توانم کمربند طبی را هنگام ورزش استفاده کنم؟
بله، برخی از کمربندهای طبی مخصوصاً برای استفاده در هنگام ورزش طراحی شده‌اند. این کمربندها از موادی ساخته شده‌اند که حمایت لازم را فراهم می‌کنند و در عین حال اجازه حرکت آزادانه را می‌دهند. با این حال، قبل از استفاده از کمربند طبی در ورزش، مشورت با پزشک توصیه می‌شود.
منابع:
https://www.spine-health.com/treatment/alternative-care/when-consider-back-brace
https://orthochiro.ca/en/treating_lordosis.php
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20490876/
