پارگی مینیسک در اثر ضربه حاد یا در نتیجه تغییرات دژنراتیو که در طول زمان اتفاق می‌افتد. رخ می‌دهد. هر گونه فعالیتی که باعث شود به شدت زانوی خود را بچرخانید، به خصوص زمانی که تمام وزن خود را روی آن قرار می‌دهید، پارگی مینیسک را ایجاد می‌کند. هر یک از زانوهای شما دارای دو تکه غضروف C شکل است که مانند یک بالشتک بین استخوان ساق پا و ران عمل می‌کند. پارگی مینیسک درد، تورم و سفتی را به همراه دارد. همچنین کاهش دامنه حرکتی و ناتوانی در صاف کردن زانو را نیز از علائم پارگی مینیسک است. در این مطلب از اول کلینیک توضیحات کاملی در مورد پارگی مینیسک زانو، روش تشخیص آن در منزل، درمان خانگی و درمان جدید پارگی مینیسک زانو پرداخته‌ایم. با اول کلینیک همراه باشید.
علت پارگی مینیسک زانو
مینیسک یک قطعه غضروفی نعلی شکل است که در دو دو بخش داخلی و خارجی زانو و بین استخوان ران و ساق پا قرار گرفته است. مینیسک زانو نقش یک بالشتک انعطاف پذیر را دارد که از شدت ضربه های وارد شده به استخوانها می کاهد. به طور کلی، غضروف زانو نقش ضربه گیر برای استخوان پا را دارد، به توزیع وزن مناسب کمک می کند و از سوی دیگر منجر به تثبیت مفصل زانو می شود. مینیسک می تواند بر توانایی مفصل زانو برای خم و راست شدن تاثیر بگذارد. پارگی مینیسک رخ می‌دهد اگر:
اگر درگیر زانودردی همین حالا پرسشنامه رو پر کن
- ناگهان زانوی خود را بچرخانید یا بیش از حد خم کنید.
- هنگام دویدن اگر ناگهان متوقف شوید و تغییر جهت دهید.
- اگر از ارتفاع بپرید.
- آرتریت زانو داشته باشید.
- جسم سنگین بلند نمایید.
- افزایش وزن داشته باشید.
پارگی مینیسک نوعی آسیب شایع غضروف زانو است، که در افراد مسن به دلیل تغییرات دژنراتیو (تخریب بافت غضروف) نیز ممکن است رخ دهد.
بیشتر بخوانید: علت زانو درد
چه حرکت‌هایی می‌تواند منجر به پارگی مینیسک شود؟
پارگی مینیسک اکثرا در حین حرکت چرخشی یا حرکاتی که سبب فشار زیاد به زانو می‌شود، اتفاق می‌افتد، برای مثال:
- چرخاندن قسمت بالای ساق پا به صورت ناگهانی
- توقف ناگهانی بعد از دویدن
- تغییر جهت ناگهانی
- چمباتمه زدن عمیق
- بلند کردن وسیله سنگین
- ورزش‌های تماسی مانند فوتبال
- فعالیت‌هایی که شامل چرخش هستند؛ مانند تنیس یا بسکتبال
آسیب‌های مینیسک مرتبط با ورزش اغلب همراه با آسیب‌های دیگر زانو مانند پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) رخ می‌دهد.
بیشتر بخوانید: ورزش های مضر برای زانو
علائم پارگی مینیسک زانو
پارگی مینیسک شاید علائمی ایجاد نکند. در برخی موارد، هنگام آسیب دیدگی مینیسک زانو، درد شدید حس خواهد شد. گاهی اوقات تورم در مفصل زانو ممکن است چند ساعت طول بکشد تا بروز نماید. بسته به میزان درد و تجمع مایعات، احتمالا محدودیت حرکت زانو را شاهد باشید. رایج‌ترین علائم پارگی مینیسک عبارتند از:
- درد یا حساسیت زانو به خصوص هنگام چرخش یا چرخاندن زانو
- سفتی یا تورم در اطراف زانو. تورم شاید چند ساعت یا چند روز بعد از حادثه بروز نماید.
- مشکل در خم شدن، صاف کردن یا حرکت دادن زانو
- هنگامی که می‌خواهید بایستید، گویا زانو جا می‌افتد.
- وقتی زانوی خود را حرکت می‌دهید، صدای کلیک زانو را می‌شنوید.
- احساس «قفل شدن» هنگام تلاش برای حرکت دادن زانو
علائم پارگی مینیسک زانو می‌تواند شبیه به رگ به رگ شدن زانو باشد. در برخی شرایط، میزان تورم لزوماً به اندازه‌ای نیست که بیمار از آسیب آگاه شود. بلکه بیمار تا زمانی که سایر علائم پارگی مینیسک زانو ایجاد نشوند، متوجه آسیب به زانوی خود نخواهد شد.
تشخیص پارگی مینیسک زانو در منزل
چند تست را از منابع معتبر گردآوری کرده‌ایم که به شما در تشخیص پارگی مینیسک کمک می‌کند.
تست پیچش ایستاده:
- روی پای آسیب دیده خود بایستید.
- آن را کمی خم کنید.
- بدن خود را به سمت خارج پا بچرخانید.
- بدن خود را به سمت پا بچرخانید.
- درد در هنگام پیچش بدن به سمت خارج پا شاید نشان دهنده آسیب مینیسک داخلی باشد.
- درد در پیچش بدن به سمت پا احتمالا نشان دهنده آسیب مینیسک جانبی باشد.
تست گام به پایین:
- روی یک پله بایستید.
- ابتدا با پای “سالم” پایین بیایید.
- اگر هنگام پایین آمدن از زمین، دردی مانند نیش شدید احساس کردید، ممکن است مینیسک آسیب دیده باشد.
اسکات پهلو:
- بدن خود را به یک طرف خم کنید (وزن خود را به یک پا منتقل نمایید.)
- سپس به طرف دیگر خم شوید.
- درد هنگام جابجایی وزن در دو طرف زانو احتمالا نشان دهنده آسیب مینیسک باشد.
پیچ و تاب نشسته:
- بنشنید.
- پاشنه پا را روی زمین بگذارید.
- انگشتان پا را بلند کنید.
- پاشنه پا را به سمت داخل و خارج بچرخانید.
- درد زانو در هنگام چرخش به داخل یا خارج ممکن است نشان دهنده پارگی مینیسک باشد.
- اگر زانوی شما هنگام چرخش به داخل دردناک باشد، مینیسک خارجی پاره شده است.
- اگر انگشتان پا را به سمت خارج بچرخانید و درد بروز کند، مینیسک داخلی یا میانی پاره شده است.
این آزمایش‌ها به تنهایی برای تأیید پارگی مینیسک کافی نیستند، فقط به شما کمک می‌کنند بفهمید که آیا مینیسک واقعاً درگیر شده است یا خیر.
بیشتر بخوانید: درد زانو هنگام بالا رفتن از پله
کارهایی که نباید با پارگی مینیسک انجام داد
در مورد حرکاتی که ممکن است باعث بدتر شدن پارگی یا درد شما شود، بسیار مراقب باشید. برای مثال از چمباتمه زدن و چرخاندن، که احتمالاً فشار زیادی به زانو وارد می‌کند، خودداری نمایید. در ادامه کارهایی که نباید با پارگی مینیسک انجام داد را به صورت کامل گردآوری کرده‌ایم.
- پیاده روی: اغلب، راه رفتن روی زانو با مینیسک پاره شده امکان پذیر است، همین امر دلیل عدم مراجعه به پزشک است. با این حال، در عرض چند روز، زانو سفت، متورم و دردناک خواهد شد. البته پیاده روی در برخی از انواع پارگی مینیسک زانو
- ورزش های پر تحرک: از فعالیت‌هایی که باعث تشدید درد زانو شما می‌شود، خودداری کنید، به خصوص هر فعالیتی که باعث چرخش، یا کشیدگی زانوی شما خواهد شد.
- خم کردن پا: به طور کامل پا را دراز کرده و زانو را صاف نمایید. برای جلوگیری از وارد کردن فشار به مینیسک، زانوی خود را بیش از 90 درجه خم نکنید.
- رانندگی کردن: اگر حتی نشستن در وضعیت رانندگی برای شما ناراحت کننده است، احتمالاً تا زمانی که آسیب زانو بهبود نیافته است، نباید به سراغ رانندگی بروید. این در مورد آسیب زانوی چپ نیز صادق است.
بیشتر بخوانید: کوهنوردی و زانو درد
چه نوعی از پارگی مینیسک زانو ترمیم می‌شود؟
یک سوم بیرونی مینیسک دارای منبع خون غنی است. پارگی در این ناحیه “قرمز” ممکن است خود به خود بهبود یابد یا اغلب با جراحی قابل ترمیم است. در مقابل، دو سوم داخلی مینیسک فاقد منبع خون قابل توجهی است. به دلیل نداشتن مویرگ‌های خونی و نبود مواد مغذی خون، پارگی در این منطقه “سفید” نمی‌تواند بهبود یابد. از آنجایی که بافت این ناحیه قادر به رشد دوباره نیست، پارگی‌ها این ناحیه که به درمان محافظه کارانه پاسخ نمی‌دهند، معمولاً با جراحی بریده می‌شوند.
درمان خانگی پارگی مینیسک زانو
درمان خانگی پارگی مینیسک زانو معمولاً به صورت محافظه کارانه شروع می‌شود، زیرا بسیاری از پارگی‌های مینیسک نیازی به جراحی فوری ندارند. اگر علائم ادامه پیدا نکرد و تورم یا قفل شدگی زانو نداشتید، پزشکان معمولا رژیم RICE را برای درمان پارگی مینیسک در خانه توصیه می‌کنند که شامل (استراحت، یخ، فشرده‌سازی و بالا بردن پا است) RICE مخفف Rest، Ice، Compression و Elevation است.
کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش علائم پارگی مینیسک انجام دهید:
- استراحت (Rest): ورزش یا فعالیتهای شدید را متوقف کرده و تا جای ممکن در چند روز اول به زانوی خود استراحت دهید. استراحت دادن به زانو به تسکین علائم کمک می‌کند.
- یخ (Ice): هر 2 تا 3 ساعت یک کیسه یخ را که در یک حوله پیچیده شده است، به مدت 20 دقیقه روی زانوی خود قرار دهید.
- فشرده‌سازی (Compression): بانداژی را دور زانوی خود بپیچید یا از بریس زانو استفاده نمایید. بریس یا زانوبند برای حمایت و تثبیت زانو می‌تواند نقش مهمی در کاهش درد پارگی مینیسک زانو داشته باشد.
- بالا بردن پا (Elevation): تا حد امکان پای خود را روی بالش یا صندلی قرار دهید، به گونه‌ای که پا بالاتر از سطح قلب قرار گیرد.
- برای کاهش درد و تورم، ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده کنید. استامینوفن به کاهش درد کمک می‌کند، اما تاثیری در کاهش تورم ناشی از پارگی مینیسک زانو ندارد.
کارهایی وجود دارند که باید برای کاهش علائم پارگی مینیسک آنها را انجام ندهید:
- از کیسه‌های حرارتی استفاده نکنید و از حمام آب گرم خودداری نمایید.
- الکل ننوشید.
- زانوی خود را ماساژ ندهید.
- جسم سنگین بالا نبرید.
- حرکت زانوی خود را به طور کامل متوقف نکنید، بلکه پس از چند روز استراحت، حرکات ملایمی انجام دهید.
اگر زانو با درمان خانگی پارگی مینیسک زانو بهبود نیابد، احتمالاً فیزیوتراپی برای کمک به تقویت عضلات ساق پا در اطراف زانو تجویز می‌شود. اگر زانو همچنان دردناک یا سفت باقی بماند، جراحی برای کاهش علائم پارگی مینیسک زانو توصیه خواهد شد.
جدیدترین درمان‌های پارگی مینیسک زانو
درمان پارگی مینیسک زانو ممکن است به سن، سطح فعالیت و محل ایجاد پارگی بستگی داشته باشد. برای پارگی‌های خفیف، شاید بتوانید آسیب را با استراحت و مراقبت از خود درمان نمایید. جدیدترین درمان پارگی مینیسک زانو عبارتند از:
- تزریق کورتیکواستروئید: کورتیکواستروئیدها داروهای ضد التهابی قوی هستند که می‌توانند درد زانو را کاهش دهند. اگرچه کورتیکواستروئیدهایی که مستقیماً به زانو تزریق می‌شوند، پارگی مینیسک را التیام نمی‌بخشند، اما تورم و ناراحتی را کاهش می‌دهند. برخی از افراد نیز تسکین طولانی مدت درد را بعد از تزریق تجربه خواهند کرد.
- تزریقات بیولوژیک (PRP): داروهای بیولوژیک، داروهایی هستند که از منابع بیولوژیکی مانند خون، مغز استخوان و سلولهای چربی مشتق می‌شوند، PRP یک فناوری نوظهور است که پزشک این روش را به عنوان جایگزین جراجی آرتوسکوپیک زانو پیشنهاد می‌دهد. این داروها به بهبود بافت و کاهش التهاب در زانو کمک می‌کنند.
- جراحی آرتروسکوپی زانو: برای انواع شدید پارگی‌ها، یا اگر سن کمی دارید، آرتروسکوپی زانو (جراحی) برای ترمیم یا برش مینیسک به شما پیشنهاد خواهد شد. در این نوع جراحی، بریدگی‌های کوچکی روی زانو ایجاد می‌شود. یک دوربین کوچک و ابزار جراحی کوچک برای ترمیم پارگی وارد زانو شده و سپس اقدامات لازم برای برداشتن یا ترمیم مینیسک انجام خواهد شد.
- پیوند مینیسک زانو: اگر پارگی مینیسک به حدی شدید باشد که تمام یا تقریباً بخش زیادی از غضروف مینیسک پاره شده باشد، احتمالا نیاز به پیوند مینیسک باشد. پیوند مینیسک به کاهش زانو درد کمک می‌کند
بیشتر بخوانید: درمان بدون جراحی زانو درد
مکمل‌های مفید برای پارگی مینیسک
غذاهای غنی از امگا 3: اسیدهای چرب امگا 3 به دلیل خواص ضد التهابی خود شناخته شده هستند، از این رو می‌توانند برای سلامت مینیسک مفید باشد. ماهی سالمون، گردو، دانه چیا، دانه کتان و ساردین از منابع غنی امگا 3 هستند.
غذاهای غنی از ویتامین C: ویتامین C برای سنتز کلاژن که یک جزء حیاتی از بافت سالم مینیسک محسوب می‌شود، ضروری است. کیوی، فلفل دلمه‌ای قرمز، توت فرنگی و پرتقال از منابع غنی ویتامین C محسوب می‌شوند.
منابع زینک و مس: روی و مس هر دو در حفظ سلامت مفاصل و حمایت از عملکرد مینیسک نقش دارند. تخم کدو، گوشت گاو، عدس، دانه کنجد، بادام هندی منبع غنی روی و مس هستند.
میوه‌ها و سبزیجات حاوی آنتی اکسیدان: آنتی اکسیدانها به محافظت از بدن در برابر استرس اکسیداتیو کمک می‌کنند، که این امر نیز به نوبه خود به کاهش التهاب مینیسک کمک می‌کند. بلوبری، کلم پیچ، اسفناج، بروکلی و پرتقال از منابع غنی آنتی اکسیدانها هستند.
زردچوبه و زنجبیل: زردچوبه و زنجبیل عوامل ضد التهابی طبیعی هستند که می‌توانند به کاهش التهاب مینیسک کمک کنند. از آنها در آشپزی یا به عنوان چای استفاده کنید.
منیزیم: منیزیم به بازسازی مینیسک و بازگردان عملکردهای غضروفی کمک می‌نماید. منیزیم را می‌توان برای ترمیم مینیسک به دلیل ظرفیت بالقوه آن برای جذب سلولهای بنیادی و افزایش سنتز ماتریکس فیبروغضروفی استفاده کرد. منابع غنی از منیزیم شامل سبزیجات، آجیل، دانه‌ها، لوبیا خشک، غلات کامل، جوانه گندم، گندم و سبوس جو دوسر است.
حرکات ورزشی مفید برای پارگی مینیسک
تقویت عضلات ران و ساق پا و کشش زانو، ران و ساق پا می‌تواند به بازگرداندن دامنه کامل حرکت زانو بعد از پارگی مینیسک کمک کند. به صورت کلی باید:
- 2-4 روز اول – استراحت داشته باشید.
- 2-4 هفته بعد – تمرینات فلکشن/اکستنشن برای حرکت و قدرت (بدون چرخش) انجام دهید.
- 4-6 هفته بعد – برنامه تمرینی تقویتی و کششی توصیه می شود.
این حرکات جهت درمان تقویت گردش خون است.
دوچرخه ثابت
دوچرخه ثابت یک ورزش کم تحرک محسوب می شود که با افزایش تحرک منجر به برگرداندن قابلیت ها در ناحیه زانو می شود. درواقع دوچرخه ثابت منجر به افزایش جریان خون و درنتیجه افزایش سرعت ترمیم بافت آسیب دیده (به شرطی که پارگی در ناحیه بیرونی مینیسک اتفاق افتاده باشد) می شود. از سوی دیگر دوچرخه ثابت منجر به تقویت عضلات اطراف زانو می شود و از این رو منجر به حمایت بیشتر از اجزای زانو و از جمله مینیسک زانو می شود.
مینی اسکات
مینی اسکات به تقویت عضلات چهارسر ران و عضلات بزرگ جلوی ران، بدون وارد کردن فشار زیاد به زانو کمک خواهد کرد. برای انجام مینی اسکات:
- بایستید و پشت، شانه‌ها و سر را به دیوار نزدیک کنید.
- پاها باید به اندازه عرض شانه باز شوند و حدود 30 سانتی متر از دیوار فاصله داشته باشند.
- زانوها را کمی خم کرده و باسن را به سمت زمین بیاورید.
- حدود 15 درجه خم شوید.
- این وضعیت را به مدت 10 ثانیه نگه دارید، سپس بدن را به آرامی به حالت اولیه برگردانید و پشت و شانه‌ها را به سمت دیوار نگه دارید.
- 2 بار در روز و به میزان 8 تا 10 بار این تمرین را انجام دهید. بین ست‌ها بین 30 ثانیه تا 1 دقیقه استراحت نمایید.
نگه داشتن پشت و شانه‌ها در کنار دیوار بسیار مهم است، زیرا فشار روی زانوها را کاهش می‌دهد.
تقویت عضلات چهار سر ران
برای انجام تمرین تقویت عضله چهار سر ران:
- صاف روی زمین بنشینید یا دراز بکشید و پاها را از بدن دور کنید.
- عضلات چهار سر ران را منقبض کرده و از عضلات ران برای فشار دادن پشت زانوها به سمت زمین استفاده کنید.
- این حالت را به مدت 5 ثانیه نگه دارید.
- 2 ست 10 تایی این تمرین را انجام دهید و بین ست‌ها 30 ثانیه تا 1 دقیقه استراحت کنید.
این تمرین ایزومتریک است، به این معنی که با نگه داشتن بدن در وضعیت ایستا، عضلات را به حرکت وا می‌دارید.
بالابردن مستقیم پا
این تمرین باعث کشش همسترینگ و تقویت عضلات چهار سر ران می‌شود. برای انجام تمرین بالا بردن مستقیم پا:
- روی زمین دراز بکشید، هر دو پا را دراز کرده و سپس زانوی پای چپ را خم کنید.
- پشت و لگن را صاف نگه دارید، پای راست را خم کرده و عضلات ران را سفت کنید و به آرامی پای راست را از روی زمین بلند کنید.
- پس از بلند کردن پای راست تا حدود 45 درجه، به آرامی آن را به سمت زمین برگردانید.
- قبل از تعویض پاها، 2 ست و به تعداد 10 بار با پای راست تمرین نمایید.
میزان پیشرفت شما جهت کاهش علائم پارگی مینیسک زانو تقریباً 2 تا 3 ماه بعد از تمرین های ورزشی مشاهده خواهد شد. اگر بعد از این مدت هیچ علامتی مشاهده نشد، به طور کلی نیازی به جراحی نیست.
بیشتر بخوانید: خرید زانوبند زاپیامکس
آنچه در مورد پارگی مینیسک زانو مطالعه کردید.
پارگی مینیسک یک آسیب بسیار شایع زانو به خصوص در بین ورزشکاران است. حرکات چرخشی ناگهانی – مانند چرخش برای گرفتن توپ – ممکن است غضروف زانو را پاره کند. پارگی‌های کوچک مینیسک زانو اغلب خود به خود بهبود می‌یابند، در حالی که برخی دیگر از پارگی‌های مینیسک زانو احمالا به جراحی آرتروسکوپی نیاز پیدا می‌کنند. اکثر افراد پس از پارگی مینیسک در صورت مراقبت به طور کامل بهبود می‌یابند.
سوالات متداول در مورد پارگی مینیسک زانو
1.علت پارگی مینیسک زانو چیست؟
پارگی مینیسک معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که هنگام ورزش، زانو به صورت ناگهانی بچرخد. اما پارگی مینیسک زانو می‌تواند به دلیل آسیب‌های جزئی‌تر مانند پیچ خوردن در هنگام ایستادن، بلند کردن جسم سنگین، چاقی و افزایش سن نیز رخ دهد.
2.آیا پیاده روی برای پارگی مینیسک زانو ضرر دارد؟
پارگی مینیسک زانو به خودی خود بهبود نمی‌یابد، به این معنی که بدون مراقبت مناسب ممکن است میزان پارگی بدتر شود. ادامه راه رفتن روی پای آسیب دیده می‌تواند علائم شما را تشدید کند و درد و سفتی را در عرض چند روز بدتر کند.
3.نحوه نشستن، خوابیدن و ایستادن در پارگی مینیسک زانو چگونه است؟
مینیسک پاره شده معمولاً درد موضعی در زانو ایجاد می‌کند. درد اغلب در حین حرکات چرخشی یا چمباتمه زدن بدتر می‌شود. اگر مینیسک پاره شده زانو را قفل نکرده باشد، بسیاری از افراد مبتلا به پارگی مینیسک می‌توانند بدون درد، بایستند، بنشینند و بخوابند.