صدا دادن زانو (تق تق زانو) | علت، درمان قطعی و راحت، علائم خطرناک، و بهترین دارو ها برای تق تق زانو

آیا تا به حال به صدای تق تق زانوی خود توجه کرده‌اید؟ آیا این صدا برای شما نگران‌کننده است یا فقط یک اتفاق عادی به نظر می‌رسد؟ مفصل زانو، یکی از مهمترین و پیچیده‌ترین مفاصل بدن است که در حرکت و پشتیبانی از وزن بدن نقش بسیار مهمی دارد. اما یکی از مسائلی که بسیاری از افراد با آن مواجه می‌شوند، صدا دادن زانو است. این صداها ممکن است به صورت خفیف و بی‌ضرر باشند یا می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات جدی در مفصل زانو باشند. در این مقاله از اول کلینیک، به بررسی علل و عواملی که باعث صدا دادن زانو یا اصطلاحا کریپتوس می‌شوند، می‌پردازیم و راهکارهای پیشگیری و مدیریت این مسئله را بررسی می‌کنیم. با توجه به اهمیت حفظ سلامتی مفاصل و کیفیت زندگی، شناخت دقیق‌تر از عوامل مختلفی که ممکن است به صدا دادن زانو منجر شوند، امری بسیار اساسی است.

 

کریپتوس یا صدا دادن زانو چیست؟

کریپتوس یا صدا دادن زانو، صدایی است که هنگام حرکت زانو ایجاد می‌شود. این صدا ممکن است خفه شده یا به اندازه کافی بلند باشد که شنیده شود و می‌تواند شبیه به صدای خراش، کلیک یا ترکیدن حباب باشد. صدا دادن زانو ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما با پیری و استفاده بیشتر از مفاصل، احتمال وقوع آن بیشتر می‌شود. عوامل زیادی نظیر وجود حباب‌های هوا در مایع مفصل، اختلالات غضروفی، تغییرات در تاندون‌ها و رباط‌ها، یا شرایطی مانند آرتروز می‌توانند علت صدا دادن زانو باشند.

بیشتر موارد کریپتوس بدون درد است و معمولاً به عنوان یک پدیده طبیعی تلقی می‌شود. اما در برخی موارد، این صداها ممکن است نشانه‌ای از وجود مشکلات جدی در مفاصل باشند که نیازمند مراجعه به پزشک و تشخیص دقیق هستند. در کل، صدا دادن زانو یک پدیده معمول و به طور کلی بی‌خطر است، اما اگر با درد یا ناراحتی همراه باشد یا برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت واقعی آن را تشخیص داده و درمان مناسب را دریافت کنید.

بیشتر بخوانید: صدا دادن مفاصل هنگام ورزش

 

علت‌های صدا دادن زانو

صدا دادن زانو ممکن است برای برخی افراد ناخوشایند و نگران‌کننده به نظر برسد. این صداها ممکن است احساس نامطلوبی را در مفصل زانو ایجاد کنند و برخی افراد را به این عقیده برسانند که مشکلی در مفصل زانوشان وجود دارد. اما بسیاری از موارد کرپیتوس زانو بدون درد یا مشکل جدی هستند و فقط نشانه‌ای از فعالیت طبیعی مفصل زانو هستند. در زیر علت‌های صدا دادن زانو به تفکیک مورد بررسی قرار گرفته‌اند:

حباب‌های هوا: بی‌خطرترین و شایع‌ترین علت صدا دادن زانو

حباب‌های هوا در مایع سینوویال (مایع مفاصل) یکی از عواملی هستند که باعث صدا دادن زانو می‌شوند. مایع سینوویال یک مایع غلیظ است که مفاصل را روان نگه می‌دارد و از ساییدگی و سایر آسیب‌ها محافظت می‌کند. وقتی که مفاصل حرکت می‌کنند، ممکن است تغییراتی در فشار مفصل ایجاد شود که منجر به تشکیل حباب‌های کوچک گاز در مایع سینوویال شود. این حباب‌ها معمولاً به عنوان نتیجه‌ای از تغییر فشار و دما ایجاد می‌شوند. وقتی حباب‌ها شکل می‌گیرند، ممکن است در زمان حرکت مفصل، مثل وقتی که زانو خم می‌شود، بترکند. این دقیقا همان اتفاقی است کهه نگام شکستن قلنج نیز رخ می‌دهد که این ترکیدن حباب‌ها به صورت صداهایی همچون تق تق زانو، کلیک یا خرپ خرپ شنیده می‌شوند. این نوع صدا دادن زانو معمولاً بدون درد است و به عنوان یک پدیده طبیعی تلقی می‌شود. اگر صداها با درد همراه باشند یا در زمان فعالیت‌های روزمره مشکل ساز شوند، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا علت واقعی آن را تشخیص دهید و درمان مناسب را شروع کنید.

 

 

رباط‌ها و تاندون‌ها: از عوامل موثر در صدا دادن زانو

صدای تق تق زانو که ممکن است هنگام حرکت تاندون‌ها یا رباط‌ها در زانو شنیده شود، به دلیل تماس متناوب و بی‌نظمی بین این ساختارها و برجستگی‌های استخوانی زیر مفصل ایجاد می‌شود. تاندون‌ها و رباط‌های مفصل زانو نقش مهمی در انعطاف‌پذیری و پایداری زانو دارند. زمانی که تاندون‌ها یا رباط‌ها در جای خود بچسبند یا آسیب رباط صلیبی قدامی وجود داشته باشد که در زمان حرکت زانو فرآیند انعطاف‌پذیری و پایداری مفصل را به طور طبیعی انجام ندهند، این ممکن است باعث ایجاد صداهایی همچون تق تق یا کلیک شود. این صداها معمولاً بدون درد هستند و فوریت پزشکی خاصی ندارند.

 

سندرم درد پاتلوفمورال (PFPS) و تق تق زانو

سندرم درد پاتلوفمورال (PFPS) یکی از عللی است که می‌تواند منجر به صدا دادن زانو شود. این سندرم به درد در زانو اشاره دارد که معمولاً در قسمت جلو و مرکز زانو احساس می‌شود. PFPS به دلیل ساییدگی و فرسایش غضروف در طول زمان ایجاد می‌شود. این ساییدگی غضروف معمولاً هنگامی که کشکک زانو خارج از تراز خود قرار می‌گیرد یا به دلیل انجام حرکات مکرر بدون انجام تمرینات تقویتی برای آماده‌سازی زانو رخ می‌دهد.

با اینکه PFPS اغلب به عنوان “زانوی دونده” شناخته می‌شود، اما افراد غیر ورزشکار نیز ممکن است تحت تأثیر این سندرم قرار بگیرند، به ویژه اگر سبك زندگی آنها فعالیت‌های روزمره و مکرر پرفشار براي ناحيه زانو را شامل باشد. در صورتی که صدای زانو ناشی از PFPS با درد یا ناراحتی همراه شود، می‌تواند نیاز به اقدامات درمانی داشته باشد. این اقدامات ممکن است شامل ترکیبی از تمرینات تقویتی، فیزیوتراپی، استفاده از ادوات حمایتی مانند زانوبند و در برخی موارد داروهای ضد التهاب و ضد درد باشد.

 

پارگی غضروف: از علل دردناک کریپتوس زانو

پارگی غضروف یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند به صدا دادن زانو منجر شود. در واقع، کریپتوس ممکن است نشانه‌ای از پارگی منیسک باشد. غضروف لاستیکی زانو (منیسک) وظیفه دارد که به عنوان یک ضربه‌گیر بین استخوان ساق پا و استخوان ران عمل کند و از فرسایش و ساییدگی استخوان‌ها جلوگیری کند.

وقتی که غضروف زانو آسیب می‌بیند و پار می‌شود، ممکن است باعث ایجاد صداهایی مانند تق تق زانو، خراش یا خرپ خرپ شود. همچنین، آسیب غضروف در برخی موارد با تورم و سفتی همراه است. اگر شما یا شخص دیگری که صداهای زانو را تجربه می‌کند، علائمی از پارگی منیسک را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک با استفاده از ابزارهای تصویربرداری مانند MRI میزان آسیب غضروف را ارزیابی می‌کند و برنامه درمانی مناسبی را تعیین می‌کند. این برنامه درمانی می‌تواند شامل فیزیوتراپی، استفاده از داروها و در برخی موارد عمل جراحی باشد.

 

آرتروز (OA): مشکلی شایع همراه با صدای تق تق در زانو

آرتروز یا OA (Osteoarthritis) یکی از علت‌های صدا دادن زانو است. OA یک بیماری التهابی مزمن است که به طور عمده غضروف استخوان‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. غضروف، لایه‌ای در سطح استخوان‌ها است که از ساییدگی و فرسایش آن‌ها جلوگیری می‌کند. با پیشرفت OA، غضروف کاهش می‌یابد و استخوان‌ها بدون اینکه پوشش محافظتی لازم را داشته باشند، با یکدیگر برخورد می‌کنند. این می‌تواند باعث صداهایی مانند تق تق و خرت و خرت شود که از زانو می‌آید. در یک مطالعه، 75 درصد از افرادی که دچار استئوآرتریت زانو شده‌اند، در سالی که علائم خود را نشان داده‌اند، کریپتوس در داخل یا اطراف مفصل زانو خود را گزارش کردند.

علاوه بر صداهای زانو، OA ممکن است با درد، تورم و محدودیت در حرکت زانو همراه باشد. برای تشخیص OA و تعیین برنامه درمانی مناسب، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. این برنامه درمانی می‌تواند شامل ترکیبی از تمرینات تقویتی، فیزیوتراپی، داروها، تغییرات در سبک زندگی و در برخی موارد جراحی باشد. هدف اصلی از درمان OA کاهش درد، بهبود عملکرد زانو و کنترل پیشرفت بیماری است.

بیشتر بخوانید: آرتروز زانو چیست؟

 

 

انواع صدا دادن زانو

کریپتوس زانو، یا صدا دادن زانو، می‌تواند در انواع مختلفی اتفاق بیافتد، که بر اساس علت و شدت آن متفاوت است. برخی از انواع صدا دادن زانو عبارتند از:

• صدا دادن بدون درد: در این حالت، صدایی شبیه خراشیدن یا ساییدگی در زانو شنیده می‌شود، اما هیچ درد یا علائم دیگری همراه نیست. این نوع صدا دادن ممکن است به عنوان یک ویژگی طبیعی بدن تلقی شود و نیازی به درمان خاصی نداشته باشد.
• صدا دادن با درد: در برخی موارد، صدای زانو همراه با درد و ناراحتی اتفاق می‌افتد. این می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات موجود در مفصل زانو مانند آرتروز، پارگی منیسک، یا سایر مشکلات استخوانی و مفصلی باشد.
• کریپتوس با تورم: در برخی از موارد، صدا دادن زانو همراه با تورم مفصل نیز هست. این می‌تواند نشانه‌ای از التهاب یا آسیب درونی مفصل زانو باشد و نیاز به ارزیابی پزشکی دارد.
• کریپتوس با محدودیت حرکت: در بعضی از موارد، صدا دادن زانو با محدودیت حرکت همراه است، به عبارت دیگر شما ممکن است احساس کنید که مفصل زانو شما به راحتی حرکت نمی‌کند یا احساس کنید که در حین حرکت به مشکلی برخورده‌اید.

تشخیص نوع و درمان مناسب صدا دادن زانو وابسته به علت اصلی و شدت آن است، بنابراین اگر شما یا کسی در خانواده‌تان با مشکلات کریپتوس زانو روبرو شده‌اند، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه و معاینه شوید.

بیشتر بخوانید: خرید تجهیزات پزشکی خانگی

 

درمان صدا دادن زانو

درمان صدا دادن زانو، که به عنوان کریپتوس شناخته می‌شود، بستگی به علت و شدت آن دارد. در بیشتر موارد، کریپتوس زانو ممکن است بدون نیاز به درمان خاصی از بین برود و تنها به عنوان یک عارضه غیر قابل اجتناب تلقی شود. با این حال، اگر این صداها با درد، تورم یا محدودیت حرکت همراه باشند، نیاز به درمان‌های خاص خواهند داشت.

1. استفاده از یخ

یکی از اولین و ساده‌ترین روش‌ها برای درمان صدا دادن زانو، استفاده از یخ است. قرار دادن یخ روی منطقه زانو می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. این روش به ویژه زمانی مؤثر است که صدا دادن زانو به دلیل التهاب یا آسیب بافتی باشد. برای استفاده از یخ، کافی است کیسه یخ را در یک حوله پیچیده و به مدت 15 تا 20 دقیقه روی زانو قرار دهید.

2.بهترین داروهای ضد التهابی برای تق تق زانو

برای درمان تق تق زانو و کاهش درد و التهاب مربوط به آن، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) معمولاً به عنوان اولین گزینه درمانی پیشنهاد می‌شوند. این داروها به کاهش التهاب مفاصل و تسکین درد کمک می‌کنند. در صورتی که صدا دادن زانو همراه با درد یا تورم باشد، پزشک ممکن است این داروها را تجویز کند. در اینجا برخی از بهترین داروهای ضد التهابی برای درمان تق تق زانو آورده شده‌اند:

1. ایبوپروفن (Ibuprofen):
   ایبوپروفن یکی از محبوب‌ترین داروهای ضد التهابی است که به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند. این دارو معمولاً برای تسکین دردهای مفصلی مانند زانو درد و آرتروز استفاده می‌شود. ایبوپروفن در فرم‌های مختلف قرص، کپسول و ژل‌های موضعی موجود است.

2. دیکلوفناک (Diclofenac):
   دیکلوفناک یک داروی NSAID قوی است که برای کاهش التهاب و درد مفاصل بسیار مؤثر است. این دارو به ویژه برای درمان مشکلات مفصلی مزمن مانند آرتروز و صدا دادن زانو (کریپتوس) استفاده می‌شود.

3. ناپروکسن (Naproxen):
   ناپروکسن به‌عنوان یک داروی ضد التهابی و تسکین‌دهنده درد شناخته می‌شود. این دارو برای دردهای مزمن و حاد مفاصل، از جمله زانو درد، کاربرد دارد و می‌تواند به تسکین صدا دادن زانو که ناشی از التهاب و مشکلات مفصلی است، کمک کند.

4. سلکوکسیب (Celecoxib):
   سلکوکسیب دارویی از دسته COX-2 inhibitors است که نسبت به دیگر داروهای NSAID آسیب کمتری به معده می‌زند. این دارو برای درمان درد و التهاب مفاصل، به ویژه در شرایط آرتروز و بیماری‌های مفصلی استفاده می‌شود.

5. کتورولاک (Ketorolac):
   کتورولاک یک داروی ضد التهابی قوی است که معمولاً برای دردهای شدید و التهاب شدید مفاصل مانند زانو درد تجویز می‌شود. این دارو معمولاً به مدت کوتاهی و تحت نظر پزشک مصرف می‌شود.

6. آسپرین (Aspirin):
   آسپرین یکی از قدیمی‌ترین داروهای ضد التهابی است که علاوه بر تسکین درد و التهاب، خاصیت ضد لخته شدن خون نیز دارد. این دارو می‌تواند برای کاهش درد و التهاب در مفصل زانو مؤثر باشد.

ملاحظات:

• توجه به دوز و مدت مصرف: مصرف داروهای ضد التهابی باید تحت نظر پزشک و بر اساس دوز توصیه‌شده باشد، زیرا استفاده طولانی‌مدت از این داروها می‌تواند عوارضی مانند زخم معده یا مشکلات کلیوی به دنبال داشته باشد.

• مشورت با پزشک: قبل از مصرف این داروها، به ویژه اگر داروهای دیگری مصرف می‌کنید یا دارای مشکلات پزشکی خاصی هستید (مانند مشکلات کلیوی یا گوارشی)، بهتر است با پزشک مشورت کنید.

• درمان‌های مکمل: برای بهبود وضعیت زانو و کاهش صدا دادن آن، فیزیوتراپی و تقویت عضلات اطراف مفصل نیز پیشنهاد می‌شود تا فشار کمتری بر مفصل وارد شود و حرکت بهتری داشته باشد.

نتیجه‌گیری:
اگر صدا دادن زانو همراه با درد یا التهاب است، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، دیکلوفناک، ناپروکسن و سلکوکسیب می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. البته، انتخاب بهترین دارو بستگی به شدت وضعیت و توصیه‌های پزشک دارد.

3. استروئیدهای موضعی

در صورتی که التهاب شدیدتر باشد، پزشک ممکن است آموپول‌های موضعی استروئیدی تجویز کند. این داروها به طور مستقیم بر منطقه آسیب‌دیده تأثیر می‌گذارند و می‌توانند درد و التهاب را به سرعت کاهش دهند. این درمان معمولاً در موارد حاد و پس از ارزیابی دقیق پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

4. فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی

فیزیوتراپی و انجام تمرینات تقویتی برای عضلات اطراف زانو یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمانی است. تمرینات تقویتی به تقویت عضلات چهارسر ران، عضلات همسترینگ و عضلات دیگر اطراف زانو کمک می‌کنند و این امر می‌تواند فشار روی مفصل زانو را کاهش دهد. فیزیوتراپی به بهبود انعطاف‌پذیری و عملکرد مفصل کمک کرده و علائم صدا دادن زانو را کاهش می‌دهد.

5. جراحی (در موارد شدید)

در موارد شدیدتر، مانند آرتروز پیشرفته یا پارگی غضروف‌ها، ممکن است نیاز به جراحی باشد. این جراحی‌ها می‌توانند شامل روش‌های مختلفی مانند تعویض مفصل زانو یا عمل جراحی برای ترمیم غضروف آسیب‌دیده باشند. جراحی معمولاً زمانی توصیه می‌شود که درمان‌های غیرجراحی به اندازه کافی مؤثر نباشند و درد و محدودیت حرکتی بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد.

6. استفاده از تجهیزات حمایتی

استفاده از زانوبند یا دیگر تجهیزات حمایتی می‌تواند به کاهش فشار روی مفصل زانو و جلوگیری از آسیب‌های بیشتر کمک کند. زانوبندهای پزشکی با فراهم کردن حمایت اضافی به زانو، از بروز صدمات و همچنین کاهش درد و صداهای ناشی از حرکت زانو جلوگیری می‌کنند.

بیشتر بخوانید: خرید کمربند پلاتینر UIC

 

نکاتی برای پیشگیری از صدا دادن زانو

برای پیشگیری از تق تق زانو و حفظ سلامتی مفاصل خود، می‌توانید از این نکات پیروی کنید:

• حفظ وزن در محدوده سالم: حفظ وزن در محدوده مناسب و پایین می‌تواند فشار روی مفاصل زانو را کاهش دهد و از آسیب‌های مرتبط با زانو جلوگیری کند.
• تقویت عضلات: انجام تمرینات تقویتی برای عضلات پا، باسن و شکم می‌تواند به تقویت زانوها و کاهش فشار روی آنها کمک کند. تمریناتی مانند اسکوات، لانچ، پرس پا و تمرینات انعطاف‌پذیری می‌توانند مفید باشند.
• فعالیت بدنی منظم: حرکت و فعالیت بدنی منظم باعث ترشح کافی مایع بین مفصلی و به عبارتی روغن کاری مفاصل می‌شود و از سفت شدن و صدا دادن زانوها جلوگیری می‌کند. انتخاب ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری و تمرینات انعطاف‌پذیری مفید است.
• استفاده از فناوری مناسب: در صورتی که در حال انجام فعالیت‌هایی هستید که فشار زیادی روی زانوها دارند، استفاده از وسایل حمایتی مانند زانوبند یا کفش مناسب می‌تواند فشار را کاهش دهد و از آسیب‌های مرتبط با زانوها جلوگیری کند.
• استراحت و بازیابی: به مفاصل زانوی خود استراحت کافی بدهید و پس از فعالیت‌های فیزیکی، از تکنیک‌های بازیابی مانند کشش ملایم و کمپرس یخ استفاده کنید تا از التهاب و آسیب‌های ممکن پیشگیری کنید.
• مراقبت در برابر ضربه: جلوگیری از تروما و ضربه به زانوها از طریق استفاده از محافظ مناسب و اجتناب از فعالیت‌های خطرناک می‌تواند از آسیب‌های مرتبط با زانوها جلوگیری کند.

با رعایت این نکات و انجام تمرینات مناسب، می‌توانید از صدا دادن زانو و مشکلات مرتبط با آن جلوگیری کرده و سلامتی مفاصل خود را حفظ کنید.

 

سوالات متداول در مورد صدا دادن زانو

1.کریپتوس یا صدا دادن زانو چیست؟

صدا دادن زانو به وضعیتی گفته می شود که با حرکت زانو صدای تق تق، خرد شدن و یا ترک خوردن زانو شنیده شود؛ که می تواند دردناک و یا بدون درد باشد.

2.علت‌های صدا دادن زانو چیست؟

ترکیدن حباب‌های هوا در مایع مفصلی، سندرم درد پاتلوفمورال، پارگی غضروف، آرتروز و غیره باشد.

3.آیا صدا دادن زانو نیاز به درمان دارد؟

صدا دادن زانو درصورتیکه با درد همراه نباشد نیازی به درمان ندارد.