افرادیکه مبتلا به دیسک کمر هستند ممکن است دردهایی را در سایر بخش های بدن احساس کنند؛ درد در پاها، کشاله ران و حتی انگشتان پا می تواند ناشی از بیرون زدگی دیسک کمر باشد. مبتلایان به دیسک کمر درد خود را به صورت درد تیر کشنده، تیز و یا به صورت گزگز و مومور دست و یا پا گزارش می دهند. اما براستی درد دیسک کمر به کجا می زند؟ آیا تمام دردهایی که ذکر کردیم می تواند ناشی از بیرون زدگی دیسک باشد؟ اصلا بیرون زدگی دیسک در چه مواقعی می تواند علائمی مشابه با آنچه که گفته شد در پی داشته باشد؟ در ادامه سعی داریم به پاسخی برای این پرسش ها برسیم؟
آناتومی دیسک مهره‌های کمری
ستون فقرات کمری قسمت پایینی ستون فقرات است. از پنج استخوان (L1-L5) تشکیل شده است. ستون فقرات کمری در زیر 12 مهره قفسه سینه (قفسه سینه) و بالای پنج استخوان به نام ساکروم که ساختار مثلثی شکل را تشکیل می‌دهند، قرار دارد. در مقایسه با سایر مهره‌های ستون فقرات، مهره‌های کمر بزرگتر و ضخیم‌تر هستند. مهره‌های کمری ثبات را برای کمر و ستون فقرات فراهم کرده و برای بسیاری از ماهیچه‌ها و رباطها یک نقطه اتصال ایجاد می‌کنند. مهره‌های کمر بیشتر وزن بدن را تحمل می‌کند. همچنین مرکز تعادل بدن است. ستون فقرات کمری و ماهیچه‌ها و رباط‌هایی که به آنها متصل می‌شوند به شما امکان می‌دهند راه بروید، بدوید، بنشینید، جسمی را بلند کنید و بدن خود را در همه جهات حرکت دهید. بسیاری از بیماری‌ها می‌توانند این ناحیه از ستون فقرات را تحت تاثیر قرار دهند، از جمله کمردرد، آرتریت، بیماری تخریبی استخوان، دیسک و تنگی.
اگر درگیر کمردردی، همین حالا پرسشنامه رو پر کن
هر یک از مهره‌های کمری از جسم مهره، قوس مهره و زوائد تشکیل شده‌اند. این مهره ها توسط مفاصل فاست و رباطها به همدیگر متصل شده‌اند. دیسک کمر از ماده ژل مانندی به نام نوکلئوس پالپوزوس ساخته شده و توسط حلقه فیبری به نام حلقوی فیبروزوس احاطه شده است. دیسک‌های بین مهره‌ای “بالشتک‌های ضربه گیر” هستند که بین هر مهره قرار می‌گیرند. پنج دیسک بین مهره‌های ستون فقرات کمری قرار گرفته است. این دیسکها به عنوان ضربه گیر و بالشتک عمل کرده تا از ساییدگی مهره‌ها بر روی یکدیگر در حین حرکات ستون فقرات جلوگیری کنند. آنها علاوه بر عملکرد به عنوان ضربه گیر، با تحمل فشار و باری که روی ستون فقرات است، به حمایت از وزن بدن کمک کرده و اجازه حرکت هر مهره را می‌دهند. دیسک‌های ناحیه کمر ممکن است دچار تحلیل، برآمدگی یا فتق شوند. این وضعیت باعث درد در ناحیه کمر یا درد رادیکولار به پاها می‌شود.
دیسک کمر کجای کمر است؟
دیسک کمر بین مهره‌های کمری L1 تا L5 قرار گرفته است. هر گونه آسیب در دیسک کمر سبب بروز علائم درد از کمر تا پاها می‌شوند. بنابراین دیسک کمر فقط در یک ناحیه نیست، بستگی به این دارد که دیسک بین مهره‌ای کدام مهره‌ها دچار تخریب، فتق، برآمدگی یا ضعف شده باشد.
انواع دیسک کمری چیست؟
دیسک کمر بسته به شدت بیرون زدگی می تواند انواع مختلفی داشته باشد:
- فرسودگی دیسک: دیسک‌های ستون فقرات بر اثر افزایش سن ممکن است تخریب شوند. این وضعیت باعث درد می‌شود که درد از شایع ترین علامت بیماری دژنراتیو دیسک است.
- پارگی یا فتق دیسک: با فشار مداوم بر ستون فقرات، هسته پالپوس داخلی دیسک ممکن است از آنولوس جدا شود. به این وضعیت فتق یا دیسک پاره شده می‌گویند. دیسک بیرون زده روی ریشه‌های عصبی واقع در پشت فضای دیسک فشار خواهد آورد. این وضعیت می‌تواند باعث درد، ضعف، بی‌حسی یا تغییر در حس در ناحیه کمر یا پا شود. بیشتر فتق‌های دیسک در قسمت تحتانی ستون فقرات کمری، به‌ویژه بین مهره‌های چهارم و پنجم کمری و بین مهره پنجم کمری و مهره اول خاجی (سطوح (L4-L5 , L5-S1 اتفاق می‌افتد. بسیاری از مردم در هنگام فتق دیسک، دردی را احساس نمی‌کنند. اما در مقایسه با دیسک فرسوده، فتق دیسک بیشتر باعث درد می‌شود، زیرا بیشتر بیرون زده و ریشه‌های عصبی را تحریک می‌کند.
- دیسک بیرون زده: با افزایش سن، دیسک بین مهره‌ای ممکن است مایع خود را از دست داده و خشک شود. با این اتفاق، دیسک فشرده می‌شود. این وضعیت منجر به شکستگی حلقه بیرونی دیسک شده و در نهایت سبب بیرون زدگی هیسته دیسک می شود.. به این وضعیت دیسک برآمده می‌گویند.
- دیسک نازک شده: قطعات دیسک بر اثر شرایط مختلف می‌توانند آنقدر ضعیف شوند که شکسته شوند، که این امر می‌تواند باعث تحریک اعصاب نخاعی اطراف شود. برخی از علائمی که با نازک شدن دیسک تجربه می کنید، عبارتند از درد موضعی مداوم کمر، ضعف در عضلات کمر یا درد عصبی در کمر یا پا.
علائم دیسک کمر چیست؟
علائم بیماری دیسک کمر بسته به محل فتق دیسک و اینکه چه ریشه عصبی به آن فشار وارده شده است، متفاوت خواهد بود. شایع‌ترین علائم بیماری دیسک کمر در زیر بیان شده است:
- کمر درد متناوب یا مداوم: این درد ممکن است با حرکت، سرفه، عطسه یا ایستادن طولانی مدت بدتر شود.
- اسپاسم عضلات پشت کمر
- درد سیاتیک: دردی است که از پشت یا باسن شروع می‌شود و به ساق پا می‌رسد.
- ضعف عضلانی در پاها
- بی حسی، احساس درد یا ضعف در یک پا یا هر دو پا
- کاهش رفلکس در زانو یا مچ پا
- تغییرات در عملکرد مثانه یا روده
- درد شدید در یک قسمت ساق پا، لگن یا باسن و حتی بی‌حسی در قسمت‌های دیگر
درد ناشی از فتق دیسک معمولاً زمانی که شما فعال هستید، بدتر می‌شود و زمانی که در حال استراحت هستید بهتر می‌شود. سرفه، عطسه، نشستن، رانندگی و خم شدن به جلو ممکن است درد را بدتر کند. علت اینکه وقتی که این فعالیتها را انجام می‌دهید درد بدتر می‌شود، این است که فشار بیشتری روی عصب وجود دارد.
درد دیسک کمر به کدام پا می‌زند؟
در اکثر افراد مبتلا به فتق دیسک، درد از روی باسن گسترش می‌یابد و از پشت یک ران به سمت پایین هدایت شده به و درد به سمت داخل ساق پا می‌رود. برخی افراد در هر دو پا درد دارند. به همین دلیل نمی توان گفت که دقیقا دیسک کمر کدام پا را درگیر می کند، زیرا بستگی دارد دیسک از سمت راست یا چپ بیرون بزند یا دچار فتق شود.
بیشتر بخوانید: کدام دیسک کمر خطرناک است؟
آیا درد دیسک کمر فقط در یک پا ظاهر می‌شود؟
بسته به اینکه فتق دیسک، فرسودگی دیسک، سرخوردگی دیسک وجود داشته باشد، علائم ممکن است در یک یا هر دو پا ایجاد شود. حتی اگر دیسک، عصب سیاتیک را تحت تاثیر قرار دهد نیز ممکن است درد در یک پا یا هر دو پا ظاهر شود. در زیر براساس مشکلاتی که برای دیسک ایجاد می شود، بیان شده است که درد دیسک کمر فقط در یک پا یا هر دو پا ظاهر می شود:
- فرسودگی دیسک: فرسودگی دیسک بسته به اینکه کدام مهره‌ی کمری را درگیر کرده باشد، سبب درد در ناحیه کمر یا درد در یک پا یا هر دو پا می‌شود.
- فتق دیسک: بسته به اینکه فتق دیسک کجا باشد، می‌تواند منجر به درد، بی‌حسی یا ضعف در یک یا هر دو پا شود. بیرون زدگی دیسک معمولاً فقط یک طرف بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
- سیاتیک: معمولاً زمانی رخ می‌دهد که فتق دیسک یا تنگی ستون فقرات بخشی از عصب سیاتیک را فشرده کند. این باعث التهاب، درد و اغلب کمی بی‌حسی در پای آسیب دیده می‌شود. سیاتیک یک درد شدید است که از ناحیه کمر به سمت پایین یا پشت ساق پا کشیده می‌شود. به طور معمول، سیاتیک تنها یک طرف بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
هر مهره‌ی کمری در کدام ناحیه بدن درد ایجاد می‌کند؟
طناب نخاعی دسته‌ای از بافت عصبی است که از قسمت پایینی مغز تا حدود مهرهL2 کمری گسترش یافته است. این طناب نخاعی، پیام‌ها را بین مغز و عضلات حمل می‌کند. ریشه‌های عصبی باقی مانده که دم اسبی نامیده می‌شوند، از ادامه کانال نخاعی پایین می‌آیند. شما پنج جفت اعصاب نخاعی کمری دارید، که از سمت راست و چپ L1 تا L5 منشعب می‌شود. اعصاب از کمر پایین می‌آیند و با سایر اعصاب ادغام می‌شوند و شبکه‌ای از اعصاب را تشکیل می‌دهند که سیگنال‌های درد و حرکات اندام تحتانی را کنترل می‌کنند. بیماری هایی که ناحیه L1-L5 کمر را تحت تأثیر قرار می‌دهد، معمولاً علائمی را ایجاد می‌کند که در باسن، ران و ساق یا پاها احساس می‌شود.
- عصب مهره L1: شامل اعصاب نخاعی هستند، عصب نخاعی L1 کشاله ران و ناحیه تناسلی را عصب دهی کرده و به حرکت عضلات لگن نیز کمک می‌کند. بنابراین آسیب به این قسمت باعث بی‌حسی، مشکلاتی در لگن و مشکلات کنترل روده و مثانه شود.
- عصب مهره L2: طناب نخاعی تمام طول ستون فقرات کمری را گسترش نمی‌دهد. L2 پایین‌ترین بخش مهره‌ای است که شامل بافت نخاع است. این مهره بر ماهیچه‌های خم کننده ران تاثیر می‌گذارد.
- عصب مهره L3: هنگامی که عصب نخاعی L3 درگیر می‌شود، درد شدید، معمولاً به صورت احساس تیر خوردن و یا احساس سوزش است که ممکن است در ران و یا قسمت داخلی ساق ایجاد شود. دیسک بین مهره‌های L2 و L3 می‌تواند سبب درد شدید از کمر تا انگشتان پا شود.
- عصب مهره‌ی L4 : ریشه‌های عصبی نخاعی L4از طریق سوراخ‌های استخوانی کوچک (فورامین بین مهره‌ای) که در سمت راست کانال نخاعی قرار دارند، از نخاع خارج می‌شوند. این ریشه‌های عصبی به اعصاب دیگر متصل می‌شوند و اعصاب بزرگتری را تشکیل می‌دهند که به آن سیاتیک می‌گویند که در سراسر هر پا کشیده شده است. وقتی بخشی از دیسک به عصب فشار می‌آورد، می‌تواند باعث درد در کمر و پاها شود. محل درد بستگی به این دارد که کدام دیسک ضعیف است. شدت درد نیز بستگی به میزان فشار دیسک روی عصب دارد.
- عصب مهره L5: احساس درد را در قسمت بیرونی ساق پا، قسمت بالای پا و فضای بین انگشت اول و دوم را ایجاد می‌کند.
اعصاب نخاعی L3- L4-L5 باعث ایجاد حس درد در قسمت جلویی ران و قسمت داخلی ساق پا می‌شوند. این اعصاب همچنین حرکات عضلات لگن و زانو را کنترل می‌کنند. مهره‌های L3، L4 و L5) روی باسن و پاها تأثیر می‌گذارند و ممکن است باعث بی‌حسی یا درد سیاتیک پاها شوند.
بیشتر بخوانید: تجهیزات پزشکی خانگی
فرق درد دیسک کمر با درد عضلانی چیست؟
فرق درد دیسک کمر با درد عضلانی در ماهیت درد، زمان بروز درد، مدت زمان درد، میزان محدودیت دامنه حرکتی و علائم همراه با درد است. در زیر هر کدام را به صورت دقیق تشریح کرده ایم.
ماهیت درد دیسک کمر و درد عضلانی
اولین چیزی که می‌تواند به شما در تشخیص بین این دو درد کمک کند ماهیت درد است.
- درد عضلانی: درد عضلانی موضعی و دردناک است. درد عضلانی به صورت یک درد موضعی در پشت کمر و بلافاصله در حین آسیب ایجاد خواهد شد. اگر به آن قسمت استراحت ندهید، اغلب بدتر می‌شود. هیچ علامت بصری آشکاری در این درد وجود ندارد، البته ممکن است مقداری تورم یا التهاب یا کبودی را در ناحیه آسیب دیده مشاهده کنید. درد دیسک کمر زمانی که عضله را منقبض کنید، بدتر می‌شود.
- درد دیسک کمر: برخلاف درد موضعی و دردناک عضلانی به احتمال زیاد درد دیسک کمر تیز و تابشی خواهد بود، از آنجا که دیسک به نخاع فشار وارد می‌کند، یک علامت عصبی مانند گزگز یا بی‌حسی نیز وجود خواهد داشت.
درد دیسک کمر و درد عضلانی چقدر طول می کشد؟
درد عضلانی اغلب در اثر فشار بیش از حد ایجاد می‌شود و شروع آن می‌تواند ناگهانی باشد. به عنوان مثال، ممکن است پس از بلند کردن اجسام سنگین یا انجام ورزش‌های شدید، درد عضلانی را احساس کنید. با این حال، معمولاً طی چند روز یا چند هفته با استراحت و مراقبت مناسب برطرف می‌شود. اما درد دیسک کمر: از سوی دیگر، درد مربوط به دیسک ممکن است به تدریج ایجاد شود و در صورت عدم درمان برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه یابد.
میزان محدود کردن حرکت در دیسک کمر و درد عضلانی
هم درد عضلانی و هم درد ناشی از دیسک می‌تواند دامنه حرکتی شما را محدود کند. با درد عضلانی، ممکن است احساس سفتی در ناحیه آسیب دیده داشته باشید که حرکت یا انجام برخی فعالیتها را سخت می کند. درد دیسک در مقابل، درد مربوط به دیسک ممکن است فقط به دلیل درد شدیدی که مانند حس تیرخوردن یا بی‌حسی است، حرکات بدن را محدود کند.
علائم مرتبط درد عضلانی و درد دیسک کمر
وقتی صحبت از درد عضلانی به میان می‌آید، ممکن است تنها در عضلات پشت کمر احساس ناراحتی کنید. با این حال، درد ناشی از دیسک می‌تواند علائم دیگری را به دلیل فشرده شدن یا التهاب عصب ایجاد کند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بی حسی و احساس سوزن سوزن شدن
- ضعف در پاها
- هدایت درد به پاها
- تغییرات در رفلکس‌های بدنی مانند بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع
- دردی که با سرفه یا عطسه تشدید می‌شود.
در حالی که علائم مرتبط ذکر شده در بالا می‌تواند به عنوان شاخص کلی برای تشخیص اینکه آیا کمر درد شما مربوط به دیسک یا مربوط به عضله است، شناخته شود. بسیار مهم است که برای تشخیص دقیق با یک متخصص پزشکی صحبت کنید. شرایط بیماری در هر فردی منحصر به فرد است و آنچه ممکن است برای یک فرد صادق باشد، شاید در مورد دیگری صدق نکند.
آنچه در مورد دیسک کمر خواندید.
همان طور که در این مقاله خواندید، علائم دیسک کمر از درد شدید در یک قسمت ساق پا، لگن یا باسن و بی‌حسی در قسمت‌های دیگر متفاوت است. علائم دیسک کمر می‌تواند یک یا هر دو پا را درگیر کند. در این مطلب همچنین در مورد تفاوت درد دیسک کمر و درد عضلانی نیز صحبت کردیم. درد دیسک تیز و تابشی است، اما درد عضلانی موضعی و دردناک است. به دلیل اینکه مشکلات دیسک سبب فشار آوردن به نخاع می‌شود، علامت عصبی مانند گزگز یا بی‌حسی نیز در دیسک کمر وجود دارد.
بیشتر بخوانید: قیمت زانوبند زاپیامکس
پرسش و پاسخ در مورد درد دیسک کمر
1.درد دیسک کمر چگونه است؟
فشار روی یک یا چند عصب ناحیه کمری، باعث درد، سوزش، سوزن سوزن شدن و بی‌حسی می‌شود که این درد از باسن به ساق پا و گاهی اوقات به پا منتشر می‌شود. معمولاً یک طرف (چپ یا راست) تحت تأثیر قرار می‌گیرد. این درد اغلب به صورت تیز و شبیه شوک الکتریکی توصیف می‌شود. ممکن است با ایستادن، راه رفتن یا نشستن شدیدتر شود. صاف کردن پا در سمت آسیب دیده اغلب می‌تواند درد را بدتر کند. همراه با پا درد، فرد ممکن است کمردرد را تجربه کند. با این حال، برای سیاتیک حاد، درد در ساق پا اغلب بدتر از درد در ناحیه کمر است.
2.آیا درد دیسک کمر فقط یک طرف را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
درد پایین کمر بیشتر تحت تاثیر فتق دیسک قرار می‌گیرد. برخی از علائم رایج فتق دیسک عبارتند از: دردی که در یک طرف بدن رخ می‌دهد. درد شدید در یک قسمت ساق پا، لگن یا باسن و بی‌حسی در قسمت‌های دیگر. همچنین ممکن است در پشت ساق پا یا کف پا احساس درد یا بی‌حسی کنید.
3.رایج ترین علت کمردردی که فقط یک پا را درگیر می‌کند چیست؟
رایجترین علت کمردردی که معمولا یک پا را درگیر می کند، سیاتیک است. سیاتیک نوعی درد است که از پشت شروع می‌شود و به سمت پایین پا می‌رود. این می‌تواند ناشی از هر چیزی باشد که به عصب سیاتیک یا ریشه‌های عصبی آن در ستون فقرات فشار می‌آورد.
4.چه دیسکی روی پای چپ تاثیر می‌گذارد؟
علائم فتق دیسک کمر بیشتر در قسمت پایین کمر، باسن و قسمت‌هایی از ران، ساق پا و یا پا در یک طرف بدن ظاهر می شود.